Ngày 13/2/2016: Ngày mất Thẩm phán Tối Cao Pháp Viện Antonin Scalia

Luật Khoa Tạp Chí

Thẩm phán Antonin Scalia – một trong chín thẩm phán của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa mất vào ngày 13/2 vừa qua.

Xuất thân trong một gia đình trung lưu gốc Ý, ông bắt đầu thực hành nghề luật sư từ những năm 60. Dưới thời Tổng Thống Nixon, ông làm việc với chức danh Trợ Lý Tổng Chưởng Lý Hoa Kỳ. Từ những năm 1980, ông trở thành thẩm phán thuộc hệ thống Tòa Phúc Thẩm trong giai đoạn nắm quyền của Tổng Thống Ronald Reagan. Đến năm 1986, ông chính thức được bổ nhiệm Thẩm phán Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ.

Antonin Scalia được xem là một trong những thẩm phán tiêu biểu và có ảnh hưởng lớn trong việc định hình cả một thế hệ chính trị của mình – đại diện tinh hoa của giới “bảo thủ” tại Hoa Kỳ – vốn chỉ thường người dân Hoa Kỳ biết đến với tư tưởng chống nạo phá thai và hôn nhân đồng tính. Tuy nhiên, di sản của ông để lại đáng chú ý và phức tạp hơn như thế.

Scalia là người đưa ra lá phiếu quyết định cho một trong những án lệ bảo vệ quyền tự do biểu đạt quan trọng nhất trong lịch sử hiện đại của nhà nước Hoa Kỳ – Texas v. Johnson, theo đó ghi nhận hành vi đốt cờ đủ cơ sở để Hiến Pháp Hoa Kỳ bảo vệ như là một hành vi tự do biểu đạt. Năm 2011, ông viết phần ý kiến đa số cho án lệ nổi tiếng Brown v. EMA, một chiến thắng đôi cho phong trào bảo vệ Tu Chính Án thứ nhất. Scalia đại diện thiểu số của Tối Cao Pháp Viện kịch liệt lên án án lệ Maryland v. King, trong đó cho phép cơ quan công quyền thu thập DNA của người bị tình nghi mà không cần trát – nơi mà sự đả kích của ông đã được liên tưởng chỉ có thể được viết nên bởi ngòi bút của Edward Snowden.

Thẩm phán Scalia cũng đặc biệt coi trọng quyền riêng tư của công dân Hoa Kỳ – điều mà nhiều nhà chính trị đã không còn quan tâm. Ông viết phán quyết và ý kiến đa số cho án lệ Kyllo v. United States, với tỷ lệ 5-4, thành công hạn chế cảnh sát Hoa Kỳ sử dụng các thiết bị tầm nhiệt để theo dõi một địa điểm tư nhận. Ông tiếp tục viết phán quyết trong án lệ Florida v. Jardines (tiếp tục là một phán quyết có tỷ lệ 5-4), trong đó bắt buộc cảnh sát chỉ có thể sử dụng chó nghiệp vụ để khám xét nhà riêng của nghi phạm nếu được tòa cho phép…

Antonin Scalia là một thẩm phán mà bạn có thể ghét bỏ hoặc yêu mến. Ông là một người dí dỏm, yêu pháp quyền, thông thái hoặc bảo thủ, cứng nhắc và ngờ nghệch; tùy theo góc nhìn của mỗi người. Nhưng người dân Mỹ sẽ vẫn nhớ đến ông như thẩm phán của một thế giới tự do.