Anh Quốc: Quyên góp quỹ cộng đồng để khởi kiện chính phủ

Trong ngành y tại Anh, chính phủ phụ trách việc soạn thảo mẫu hợp đồng tiêu chuẩn dành cho các bác sỹ còn trẻ tuổi nghề, chưa có thâm niên cao (junior doctors). Công việc soạn thảo này theo truyền thống phải nhận được sự đồng thuận, và luôn có được sự tham vấn và đóng góp ý kiến từ chính giới y bác sỹ.

Trâm Huyền (Tổng hợp)

Câu chuyện của các bác sĩ trẻ

Tháng trước, bộ trưởng y tế Anh ông Jeremy Hunt tuyên bố trước Nghị Viện Anh là nhà nước Anh sẽ đơn phương áp đặt mẫu hợp đồng tiêu chuẩn mới dành cho giới bác sỹ mới vào nghề, bất chấp việc nhà nước Anh và Hội Y Học Anh (British Medical Association) – tổ chức công đoàn đại diện quyền lợi giới y bác sỹ – vẫn chưa đạt được thỏa thuận về một số điều khoản quan trọng trong mẫu hợp đồng này.

Mục tiêu của chính phủ Bảo Thủ Anh qua việc áp đặt mẫu hợp đồng mới này là nhằm cải thiện hệ thống y tế công, trong khi giới bác sỹ mới vào nghề tại Anh thì cảm thấy họ đang bị ép làm việc quá sức và không nhận được sự tôn trọng.

Quyết định đơn phương áp đạt mẫu hợp đồng mới của ông Jeremy Hunt đã lập tức dẫn đến một loạt những cuộc đình công của giới bác sỹ mới vào nghề tại Anh trong vài tuần qua.

Các nhân viên y tế Anh Quốc xuống đường phản đối chính sách mới. Ảnh: Telegraph

Trong một diễn biến mới nhất của vụ việc này, một nhóm các bác sỹ và bệnh nhân đã quyết định thuê luật sư tư vấn việc đâm đơn lên tòa xin thẩm định pháp lý (judicial review) quyết định của ông Jeremy Hunt. Nhóm bác sỹ và bệnh nhân này cáo buộc là quyết định của ông Hunt gây ra nhiều rủi ro đe dọa an sinh của người bệnh và gây ảnh hướng xấu đến sự ổn định của hệ thống y tế công của Anh.

Điều thú vị là nhóm bác sỹ và bệnh nhân này đang kêu gọi cộng đồng người dân Anh đóng góp tiền cho vụ kiện của họ thông qua một trang web chuyên quyên tiền trực tuyến cho việc kiện tụng tại Anh là trang Crowd Justice.

Với mục tiêu quyên góp tới £100,000.00, tính tới hôm nay, nhóm này đã quyên được hơn £87,000.00 từ 2906 cá nhân. Dự án quyên góp này được đặt tên Chỉ vì sức khỏe (Just Health – chơi chữ Just vừa có nghĩa ‘chỉ vì’, vừa có nghĩa ‘công bằng’).

Thẩm định pháp lý (Judicial Review) là một quy trình trong luật hành chính Anh nơi tòa án kiểm tra xem xét việc sử dụng công quyền của nhà nước hay của một số cơ quan có thỏa đáng, công bằng và đúng thẩm quyền hay không. Một quyết định dù đúng luật giấy trắng mực đen vẫn có thể bị ngăn chặn hay đảo ngược nếu việc thẩm định pháp lý cho thấy quyết định đó không công bằng với lợi ích công chúng hay cá nhân.

Khi cộng đồng cùng tham gia tranh tụng

Bác sỹ Nadia Masood, một trong bốn bác sỹ trong nhóm đằng sau dự án ‘kiện tụng cộng đồng’ Just Health này, trả lời báo The Guardian: “Đưa chính phủ ra tòa là phương án cuối cùng và là cơ hội cuối cùng của chúng tôi. Chúng tôi đã thử bằng việc biểu tình, công đoàn của chúng tôi đã kêu gọi đình công, chúng tôi đã lên tiếng trên các phương tiện truyền thông và với công luận, nhưng chính quyền vẫn không hề đối đáp chúng tôi trực tiếp, và họ cũng chả thèm đếm xỉa đến công luận.”

Nhóm Just Health cần ít nhất £25,000.00 để bắt đầu tiến hành bước điều tra sơ bộ cho vụ kiện. Họ đang nhận được sự giúp sức rất lớn của luật sư Saimo Chahal, một luật sư danh tiếng về thẩm định pháp lý. Luật sư Chahal đã giúp sức cho nhóm Just Health ngay từ khi bắt đầu trên cơ sở vì công ích không tính phí (pro bono).

Trang Crowd Justice đang giúp nhóm Just Health quyên tiền được thành lập tháng 6 năm ngoái bởi cô Julia Salasky, một cựu luật sư từng làm việc tại công ty luật quốc tế Linklaters và tổ chức Liên Hiệp Quốc tại La Hay.

Phương pháp của trang Crowd Justice là quyên tiền trực tiếp trên mạng internet từ cộng đồng. Bất kỳ ai có đơn kiện và muốn quyên tiền qua trang này đều phải có sẵn luật sư (thuê hoặc giúp đỡ vì công ích không tính phí). Người quyên tiền đăng ký trên Crowd Justice và sử dụng nền tảng của trang này để giới thiệu và giải thích về đơn kiện của người đó. Những ai muốn quyên góp có thể đăng ký và cung cấp qua phương tiện bảo mật cho Crowd Justice thông tin tài khoản ngân hàng của họ.

Mỗi một dự án quyên góp phải có một mức quyên góp tối thiểu. Nếu không đạt được mức quyên góp tối thiểu này, Crowd Justice sẽ không rút tiền từ tài khoản của những ai đã đăng ký xác nhận quyên góp.

Khi đã quyên đủ mức tối thiểu, Crowd Justice sẽ giúp cập nhật thường xuyên cho những sau người đã đăng ký quyên góp được biết về diễn tiến vụ kiện.

Sau khi kết thúc vụ kiện, tổ chức Crowd Justice sẽ rút các khoản quyên góp từ tài khoản của những người quyên góp và chuyển thẳng tiền quyên góp cho luật sư của người đâm đơn kiện.

Sự ra đời của Crowd Justice đã và đang nhận được sự hoan nghênh nhiệt tình của nhiều thành viên trong giới luật sư và người dân Anh. Trang web đầy sáng tạo này có vai trò hỗ trợ đặc biệt trong bối cảnh nhà nước Anh liên tục thực hiện các biện pháp cắt giảm các nguồn tài chính trợ giúp pháp lý từ công quỹ (legal aid) tại Anh. Việc cắt giảm này trong vài năm qua đã gây ảnh hưởng nặng nề, làm giảm thiểu tiếp cận với các dịch vụ công lý của người dân Anh có thu nhập thấp./.

Tài liệu tham khảo:

Junior doctors’ contract to be challenged in courts

Doctors raise £70,000 for legal challenge over imposed junior doctor contract

How ex-Linklaters solicitor Julia Salasky created a start-up to crowdfund justice

About us – CrowdJustice