Kỳ 23 – Án lệ thứ 27: Tước đoạt tự do của người tâm thần có là giải pháp?

Nam Quỳnh (dịch)

Dự án Rightsinfo do luật sư tranh tụng chuyên về nhân quyền Adam Wagner thành lập ngày 22 tháng 04 năm 2015 với mục đích truyền bá kiến thức về nhân quyền tại Anh.

Loạt bài 50 Án Lệ Nhân Quyền Làm Thay Đổi Vương Quốc Anh là một trong những sản phẩm đặc sắc nhất của trang này.

Kỳ trước: Kỳ 22 – Án lệ thứ 28: Tự do ngôn luận chốn lao tù

—

Đây là một câu chuyện tù tội, nhưng người bị giam không phải là một tội phạm, mà là một người đàn ông bị tự kỷ và suy giảm khả năng học hiểu. Chúng ta tạm gọi ông là HL. HL không có khả năng tự quyết định cho bản thân và thỉnh thoảng tự làm tổn thương bản thân. Làm cách nào bạn có thể đảm bảo là một người như thế sẽ không bị bắt giam một cách không cần thiết?

Phần lớn cuộc đời mình , HL được chăm sóc trong bệnh viện Bournewood. Năm 1994, nhà chức trách quyết định rằng HL có thể sống ở ngoài ổn thỏa mà không cần đến hệ thống chăm sóc đặc biệt. Ông được xuất viện và cho đến sống thử với một gia đình chuyên chăm sóc người bệnh. Ông vẫn sẽ thường xuyên được đưa đến một trung tâm chăm sóc tạm thời để kiểm tra sức khỏe.

Một ngày nọ trong trung tâm, HL bỗng trở nên kích động, bắt đầu tự đánh đấm cơ thể mình và đâm đầu vào tường. Bác sỹ phải tiêm liều an thần để ông ngừng hủy hoại bản thân. Vì sự kiện này, một chuyên gia tâm lý trị liệu quyết định là HL phải được đưa trở lại vào viện.

HL bị giữ ba tháng trong bệnh viện mà không được tiếp cận những người trong gia đình chăm sóc ông. Ông đâm đơn lên tòa và cáo buộc là ông đang bị giam giữ trái ý muốn.

Tòa Phúc Thẩm của Anh tuyên là bệnh viện có quyền giữ ông chiếu theo luật Anh quốc, cho dù HL không được tiếp cận các hình thức bảo vệ quyền tương đương như những bệnh nhân  khác đang được tạm giữ chiếu theo luật sức khỏe tâm thần.

HL đâm đơn lên Tòa Nhân Quyền Châu Âu. Tòa Châu Âu quyết định rằng việc luật pháp Anh quốc không tạo điều kiện dễ dàng cho HL thách thức việc giam giữ ông trên tòa cho thấy luật pháp Anh quốc không đạt được những chuẩn mực mà Công ước Châu Âu về Nhân quyền đã đặt ra. Sự khác biệt giữa những hình thức bảo vệ quyền dành cho người như ông HL và những hình thức bảo vệ quyền dành những bệnh nhân tâm thần khác được đặt tên là khoảng cách Bournewood.

Vụ việc này dẫn đến những thay đổi lớn trong quy trình tiếp nhận các bệnh nhân bị suy giảm khả năng trong các bệnh viện và nhà chăm sóc. Khoảng cách được hàn gắn. HL đã không được bảo vệ nhưng nhờ có ông, nhiều người khác đã được bảo vệ từ khi ấy.

—

 Câu chuyện nói trên chỉ là tóm gọn quyết định của Tòa. Bạn có thể đọc quyết định đó ở đây.

Một tin tiếng Anh về án lệ này: http://www.equalityhumanrights.com/about-us/our-work/human-rights/human-rights-inquiries/our-human-rights-inquiry/case-studies/the-bournewood-case

Nguồn bài viết: The Gap