Kỳ 28 – Án lệ thứ 22: Nhân quyền và những kẻ khủng bố

Nam Quỳnh (dịch)

Dự án Rightsinfo do luật sư tranh tụng chuyên về nhân quyền Adam Wagner thành lập ngày 22 tháng 04 năm 2015 với mục đích truyền bá kiến thức về nhân quyền tại Anh.

Loạt bài 50 Án Lệ Nhân Quyền Làm Thay Đổi Vương Quốc Anh là một trong những sản phẩm đặc sắc nhất của trang này.

Kỳ trước: Kỳ 27 – Án lệ thứ 23: Dùng đòn roi với trẻ em – Thế giới đổi thay và chúng ta cũng vậy

—

Sự giấu diếm bí mật và tra tấn đều đóng những vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống khủng bố. Hai vấn đề này cũng là trọng tâm trong tấn bi hài kịch xung quanh nỗ lực của chính phủ Anh trong việc trục xuất giáo sỹ Hồi giáo quá khích Abu Qatada về nước nguyên quán của hắn là Jordan.

Năm 1994, Abu Qatada tới Anh quốc cùng vợ và năm đứa con. Hắn được chính quyền Anh cho tỵ nạn vì hắn chạy trốn việc bị tra tấn tại Jordan. Trong thời gian tại Anh, Qatada nổi tiếng là một giáo sỹ tuyên truyền sự thù ghét và xung đột tôn giáo. Được xem là “một kẻ cực kỳ nguy hiểm”, Qatada bị xử vắng mặt và kết án chung thân tại Jordan cho các hoạt động khủng bố của hắn. Bằng chứng cho các hoạt động này được truy ra từ việc tra tấn các phần tử khủng bố tại Jordan.

Qatada chưa bao giờ bị kết án bất cứ tội nào tại Anh nhưng từ năm 1994 đến 2013, đã luôn có những tranh cãi kịch liệt về việc chính phủ Anh có nên trục xuất Qatada về lại Jordan hay không.

Qatada kêu gào rằng nếu hắn bị trục xuất về lại Jordan hắn sẽ lại bị chính quyền Jordan tra tấn. Vì đạo luật Nhân Quyền 1998 của Anh bảo vệ con người khỏi rủi ro bị tra tấn, chính quyền Anh không thể trục xuất Qatada. Luật đúng là vậy ngay cả sau khi một tòa nhập cư với thẩm quyền đặc biệt đã tuyên rằng Qatada “có liên quan sâu sắc tới các hoạt động khủng bố”.

Bộ trưởng Bộ Nội Vụ Anh phải thân chính sang tận Jordan để bắt chính quyền Jordan phải ký thỏa thuận xác nhận họ sẽ không tra tấn Qatada. Nhưng vẫn còn một rào cản nữa. Năm 2012, Tòa Nhân Quyền Châu Âu tuyên rằng nếu Qatada phải về Jordan, hắn sẽ không được hưởng một phiên tòa đàng hoàng và công bằng vì tòa Jordan đươc phép sử dụng bằng chứng truy thu từ các hoạt động tra tấn trước đây.

Kết cuộc thế nào? Năm 2013, Abu Qatada rời Anh quốc sau khi Jordan ký hiệp ước hứa không sử dụng bằng chứng truy thu từ việc tra tấn để chống lại hắn. Năm 2014, chính quyền Jordan buộc phải trả tự do cho Abu Qatada vì việc truy tố hắn ta không thành công do thiếu các bằng chứng vốn không thể được tòa chấp nhận.

Bài học của câu chuyện này? Nhân quyền, bao gồm quyền được xét xử công bằng, là dành cho tất cả mọi người. Kể cả những kẻ bị tinh nghi là khủng bố.

—

Nguồn bài viết: Terror

Câu chuyện nói trên chỉ là tóm gọn quyết định của Tòa. Bạn có thể đọc quyết định đó ở đây: http://www.bailii.org/eu/cases/ECHR/2012/56.html

Các tin và bài blog tiếng Anh về án lệ này:

http://ukhumanrightsblog.com/2012/11/16/abu-qatada-in-the-public-interest/

http://www.bbc.co.uk/news/world-29340656