John Adams: luật sư đầu tiên làm Tổng thống Mỹ

John Adams (30/10/1735 – 4/7/1826) là một luật sư, tác gia, chính khách và cũng là một nhà ngoại giao người Mỹ. Ông là vị Tổng thống thứ Hai của Hiệp chúng quốc Hoa Kỳ giai đoạn 1797-1801, là Phó Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ (1789-1797), một trong các Tổ phụ lập quốc và là lãnh đạo phong trào giành độc lập của người Mỹ khỏi thực dân Anh quốc. Adams đóng vai trò quan trọng trong Kỷ Khai sáng với vai trò là một nhà lý luận chính trị, chủ trương thúc đẩy chủ nghĩa cộng hòa và một chính quyền trung ương mạnh. Những tư tưởng cấp tiến của ông được tổng hợp, xuất bản thường xuyên và được đánh giá cao cho đến tận ngày nay.

• Dạ Lãm, tổng hợp

Dưới đây là 5 sự thật thú vị về vị Tổ phụ Khai quốc Hoa Kỳ danh tiếng này.

1. Từ một luật sư trở thành Tổng thống Hoa Kỳ

John Adams sinh năm 1735 tại bang Massachusetts, ông đã theo học ngành Luật ở Harvard và trở thành thành viên của đoàn luật sư Massachusetts vào năm 1758. Trong số những chiến thắng pháp lý kinh điển của mình, Adams nổi tiếng vì đã bảo vệ cho chín binh sĩ Anh trong vụ Boston Massacre. Sau đó, ông tham gia vào Quốc hội Lục địa Mỹ, là thành viên thuộc ủy ban chịu trách nhiệm viết bản Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ.

Từ năm 1789 đến năm 1797, John Adams là phó tổng thống dưới thời George Washington trước khi trở thành Tổng thống thứ hai của Mỹ. Ông từng là thành viên của Đảng Liên Bang, và đã đánh bại Thomas Jefferson trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1796. Thua Adams chỉ 3 phiếu bầu, Jefferson trở thành phó tổng thống. Trong nhiệm kỳ của mình, Adams được biết tới nhiều nhất với công lao duy trì hòa bình giữa Hoa Kỳ với Pháp. Năm 1800, ông đã thua Thomas Jefferson trong kỳ tái bầu cử tổng thống. Con trai ông là John Quincy Adams cũng đã trở thành Tổng thống Mỹ vào năm 1824.

2. Án Boston Massacre – niềm tin vào thượng tôn pháp luật của vị luật sư trẻ tuổi

Đây là vụ án được biết tới như là chiến thắng kinh điển trong sự nghiệp luật sư của John Adams. Dù tham gia nhóm Những đứa con của Tự do (Sons of Liberty) nhằm phản đối những khoản thuế bất công của Chính quyền Anh quốc, vị luật sư nguyên tắc luôn tin tưởng vào thượng tôn pháp luật. Sau vụ năm người dân của thuộc địa (Mỹ) bị hạ sát, Adams đã tình nguyện đại diện cho chín binh sĩ Anh bị buộc tội ngộ sát để đảm bảo họ được xét xử công bằng trước pháp luật. Adams cho rằng những người lính này đã bắn trả để tự vệ trước một “đám đông hỗn loạn nguy hiểm”, và đã bất ngờ giành được phán quyết tha bổng cho bảy người kể cả vị sĩ quan chịu trách nhiệm, Thuyền trưởng Thomas Preston. Hai người còn lại tuy bị kết án và bị xăm ngón cái (một hình phạt cổ của Anh quốc – ND) nhưng đã tránh được hình phạt tù.

3. Tác giả chính của bản Hiến pháp thành văn lâu đời nhất hiện hành

Adams đã soạn thảo Hiến pháp Massachusetts, bản Hiến pháp nhận được sự chấp thuận của cử tri vào năm 1780 và vẫn còn hiệu lực cho tới ngày nay. Cấu trúc các chương, mục và bài viết trở thành hình mẫu cho Hiến pháp Hoa Kỳ, và Tuyên ngôn nhân quyền của nó chia các quyền tự do cá nhân thành từng nhóm như tự do báo chí và tự do tôn giáo mà sau này đã được quy định rõ trong Tuyên Ngôn Nhân Quyền của Liên bang.

4. Vị Tổng thống đầu tiên sống trong Nhà Trắng

Khi Tổng thống John Adam chuyển từ Philadelphia đến Washington D.C vào ngày 3/7/1800, thủ đô mới của Hoa Kỳ vẫn đang là một khu công trường đang được xây dựng. Biệt thự dành cho Tổng thống, sau này được biết đến với cái tên Nhà Trắng, cũng chưa được hoàn thành vào thời điểm đó, và vì thế Adams đã phải tạm trú tại Khách sạn của thành phố Tunnicliffe. Khi vị tổng thống này bước vào Nhà Trắng vào ngày 1/11/1800, mùi thạch cao phảng phất và sơn còn ướt. Tuy nhiên, do bị Thomas Jefferson đánh bại trong kỳ bầu cử cùng năm nên John Adams chỉ sống trong toà biệt thự này được bốn tháng.

5. Từng tham gia vào cuộc tranh cử tổng thống “tai tiếng” không thua kém Trump – Hillary hiện nay

Cuộc đấu đá công kích cá nhân trong kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay giữa Donal Trump và Hillary Clinton có thể gợi nhớ đến những gì mà cha ông họ đã từng làm cách đây 200 năm, ở kỳ bầu cử năm 1800. John Adams và vị phó tổng thống của mình là Thomas Jefferson thậm chí còn đấu đá nhau kịch liệt hơn thế cho chiếc ghế tổng thống Mỹ.

Trong khi người thuộc nhóm Liên bang, John Adams, tin tưởng vào một chính quyền trung ương tập quyền mạnh, thì Jefferson của Cộng hòa chuộng việc trao quyền cho các tiểu bang. Tuy nhiên, các cuộc tranh luận dần vượt khỏi những trao đổi về chính sách và nhường chỗ cho các cuộc công kích cá nhân. Chiến dịch tuyên truyền được chi trả bởi Jefferson đã cáo buộc Adams là “kẻ có căn tính lai căng hài hước” (hilarious hermaphroditical character), người đã nhập lậu mại dâm từ Anh vào Mỹ và lên kế hoạch kết hôn cho một trong những người con trai của mình với con gái của vua George III để có được dòng dõi hoàng gia trong gia tộc của mình. Phe ủng hộ Tổng thống Adams đã gọi Jefferson là một kẻ hèn nhát, gốc Pháp và vô đạo, kẻ sẽ chiếm lấy kinh thánh của quốc gia và cho phép những “phế phẩm từ châu Âu” tràn ngập bờ biển nước Mỹ. Abigail Adams, vợ của John Adams than thở rằng chiến dịch tranh cử này đã sản sinh ra đủ chất độc để “hủy hoại tâm trí và đạo đức của những con người tinh hoa và đáng kính nhất của thế giới”.

Tài liệu tổng hợp

John Adams, Historynet

John Adams, Wikipedia

10 Things You May Not Know About John Adams, History.com, Christopher Klein, 23/1/2015