Xã hội dân sự và phát triển quốc gia - Kỳ 1: Vốn xã hội
Từ lúc chính thức ngồi vào ghế tổng bí thư, ông Tô Lâm đã có một số diễn ngôn đưa
Chrissy Chambers sẽ không bao giờ quên được ngày 11/6/2013.
Lúc đó cô đang ở Las Vegas ghi album đầu tiên với cô bạn gái Bria Kam. Kênh YouTube mà họ cùng nhau điều hành đang ăn nên làm ra – một video mà họ đăng ngày hôm trước, có tựa đề 10 cách “come out” [công khai giới tính] tệ nhất, đã thu hút 500.000 lượt xem – và chưa đầy một năm sau khi đăng tải video đầu tiên, họ đã nằm trong nhóm những người đồng tính nữ chủ kênh YouTube nổi tiếng nhất.
Chambers đang đứng kiểm tra email trên hành lang khách sạn Monte Carlo, chợt cô ngã khụy xuống sàn.
Một người bạn và cũng là một người chơi YouTube liên lạc với Chambers, báo rằng cô ta vừa nhận được tin nhắn của một người lạ. “Tôi để ý thấy rằng cô là bạn của Bria và Chrissy,” người lạ đó nói. “Cô có biết Chrissy có phim khiêu dâm trên RedTube không? Tôi nghĩ là cô nên biết bởi cô quá tốt để làm bạn với thứ rác rưởi như Chrissy Chambers. Cô cứ Google ‘phim sex của Chrissy Chambers’ đi thì sẽ thấy.”
Chambers thử Google tên mình. Một đường link hiện ra: “Làm tình với bồ cũ Chrissy Chambers”.
Cô nhấn nút xem. Đó là cô, thân thể trần truồng, mái tóc đen dài, tay chân thõng thượt. Một người đàn ông đang quan hệ với cô trong khi cô nằm đó, im lìm và thụ động, mắt nhắm nghiền. Nhiều người để lại bình luận dưới đoạn video. “Nói không phải xúc phạm chứ gái của anh trông như chết rồi ấy,” một bình luận viết.
Chambers không có chút ký ức nào về việc quay phim này. Nhưng cô nhận ra mình, và căn hộ cũ ở Atlanta, đó là một đêm tháng 9/2009, đêm cuối cùng cô ngủ với tay bạn trai cũ người Anh. Mặt anh ta không lộ ra lấy một lần trong khung hình.
“Tôi cảm giác như bị cả một đoàn tàu tông phải,” cô kể với tôi. “Đất dưới chân tôi sụp xuống.”
Họ đã gặp gỡ qua mạng. Khi đó cô đang sống ở Atlanta để theo đuổi sự nghiệp diễn xuất. Anh ta 24 tuổi, hơn cô sáu tuổi. “Anh ta là mối tình đầu của tôi, và tôi chẳng có mối quan hệ nào khác để mà so sánh. Tôi nghĩ anh ta là người mạnh mẽ, thông minh, có tài, và biết bảo vệ người khác.”
Thế nhưng cô nhanh chóng phát hiện ra một điều là anh ta hay ghen và ưa kiểm soát. Cô kể anh ta sẽ cấm cô đi thử vai nếu vai diễn đó có chi tiết hẹn hò với nhân vật khác. Anh ta hack tài khoản email của cô và giận dữ tra khảo khi nhìn thấy những email liên quan đến công việc từ các đồng nghiệp nam. Anh ta theo cô tới một buổi chụp hình và gây ra một phen náo loạn khi phát hiện ra rằng cô sẽ chụp hình với một người đàn ông khác.
Họ hẹn hò được tám tháng thì anh ta chuyển vào sống cùng cô.
Một tháng sau đó, thói kiểm soát của anh ta trở nên quá sức chịu đựng, và Chambers đề nghị họ cần cho nhau một thời gian. Cô không nghĩ nó sẽ kéo dài mãi mãi; cô tưởng tượng anh ta sẽ quay về Anh một thời gian, bình tĩnh lại, và nhìn mọi sự theo hướng khác, rồi họ sẽ quay lại với nhau khi cả hai đều sẵn sàng.
Anh ta đón nhận chuyện này rất tệ, cô kể, nhưng rồi đề nghị họ nên có một đêm cuối cùng bên nhau. Đó là một đêm say xỉn. “Tôi chưa bao giờ say đến thế – trước đó tôi thậm chí còn chưa bao giờ thực sự uống món nào có cồn – và tôi đã có một trận say không biết trời đất gì từ thứ đồ uống mà anh ta đưa cho tôi,” cô kể. “Sáng hôm sau tôi thức dậy, anh ta nói anh ta yêu tôi, mặt đầy nước mắt, rồi anh ta trở về Anh. Và mọi chuyện là như thế đó.”
Họ chẳng bao giờ quay trở lại với nhau. Trong khi cô tiếp tục cuộc sống của mình, thì anh ta khá là khó khăn để chống đỡ sau cuộc chia tay này.
Chrissy Chambers (phải) và người yêu Bria Kam của cô trong một video trên kênh Youtube của hai người. Ảnh: Business Insider.
Hai năm sau, Chambers nhận ra rằng mình bị thu hút trước phụ nữ, và bắt đầu có quan hệ tình cảm với Kam. Cô viết email cho người yêu cũ, báo cho anh ta biết là cô đang hẹn hò với Kam và rằng cô đang sống hạnh phúc.
Khoảng một tháng sau đó, tháng 12/2011, anh ta đăng video đầu tiên trong số những video về Chambers, tất cả đều được quay trong đêm say đó, lên trang web phim ảnh khiêu dâm miễn phí, với những tựa đề có tên đầy đủ của Chambers.
Không hay biết gì về chuyện này, cô gửi tin nhắn chúc anh ta một Giáng sinh vui vẻ. “Em cũng vậy nhé”, anh ta trả lời, và rồi đăng lên thêm một vài video nữa.
“Chắc anh ta đã lấy máy quay ra và quay cảnh anh ta quan hệ với tôi mà tôi không hay biết, và anh ta chẳng bao giờ nói một lời về việc ấy. Anh ta giữ tất cả những video ấy cho riêng mình, hàng năm trời. Rồi sau đó tìm cách dùng chúng để phá hoại cuộc đời tôi.”
Đến khi Chambers biết, thì các video đã xuất hiện trên mạng được 18 tháng. Lúc đầu, cô tưởng chỉ có một video; hai tuần sau đó, cô phát hiện ra thêm năm video nữa (cuối cùng có tất cả bảy video được phát hiện). Chúng đã phát tán tới 37 trang web khiêu dâm, và được xem hàng trăm nghìn lần.
Tại thời điểm đó Chambers và Kam đã điều hành kênh YouTube của mình được gần một năm. Họ đã nổi tiếng trên mạng – danh tiếng mà họ có được đã biến đây thành một công việc toàn thời gian. Là bộ đôi đồng tính ca hát, diễn xuất và vận động chiến dịch nổi tiếng nhất trên YouTube, những bức biếm họa, bài hát, vlogs của họ thu hút hàng triệu lượt xem từ những người hâm mộ trung thành, phần lớn trong số đó là những cô bé tuổi mới lớn.
Và giờ một người xa lạ – một tay troll biết chuyện những video trên RedTube – quyết định loan tin rằng Chambers là một ả điếm, kẻ lừa lọc, một tấm gương xấu.
“Họ đăng [những tin nhắn về video] lên kênh YouTube của chúng tôi, gửi đến kênh YouTube của những người hâm mộ chúng tôi, tới những người tạo nội dung khác, các tạp chí LGBT, các kênh truyền thông, và tới người hâm hộ của chúng tôi trên các trang mạng xã hội khác – ý tôi là khắp mọi nơi,” Chambers kể, mắt cô mở to.
“Những cô cậu bé 14 tuổi mà chúng tôi cố gắng truyền cảm hứng đã viết cho chúng tôi rằng, ‘Tôi đã nể phục chị biết bao, và giờ chị là sao khiêu dâm. Chị là một ả điếm như thế đấy. Làm sao tôi có thể tôn trọng chị nữa?”
Trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm (revenge porn) – đăng tải phim ảnh riêng tư lên mạng để làm nhục, hạ thanh danh và uy tín của người khác là một hình thức sỉ nhục đặc thù của thời hiện đại.
Ngày hôm đó ở Las Vegas, cô bắt đầu một cuộc chiến pháp lý kéo dài bốn năm, cuộc chiến đã chứng kiến Chambers thâm nhập hệ thống pháp lý của Anh và đối mặt với cơn thịnh nộ của những kẻ ghét phụ nữ bậc nhất thế giới Internet.
Tất cả các công ty đứng sau các trang web khiêu dâm đều thoái thác trách nhiệm, còn cảnh sát Atlanta thì nói đó không phải là việc của họ. Cảnh sát Anh thì trả lời luật pháp không đứng về phía cô: chưa có một nạn nhân nào của những cuộc trả thù tình bằng tranh ảnh khiêu dâm giành được công lý ở các tòa án Anh.
Chambers sẽ phải đấu tranh giành lại hình ảnh mà cô từng dày công vun đắp trước sự soi xét của cả một cộng đồng mạng. Nếu thắng kiện, cô sẽ xác lập một tiền lệ có thể thay đổi vĩnh viễn các cuộc trả thù tình bằng tranh ảnh khiêu dâm ở Anh. Nếu thua, cô có thể mất tất cả.
Video nhiều người xem nhất của Chrissy Chambers và Bria Kam là về những người đồng tính nữ lần đầu chạm vào dương vật đàn ông.Kam và Chambers cho biết họ tình cờ bước vào thế giới YouTube chín tháng sau khi bắt đầu mối quan hệ, mà không hề có chút ý định sẽ kiếm sống từ đó. Họ đăng video đầu tiên lên năm 2012 – biểu diễn một bài hát mà Kam viết cùng anh trai – thuần túy để cho các bà mẹ của mình có thể xem.
Không có giới hạn nào về chủ đề. “Dần dà chúng tôi thấy thoải mái hơn và bắt đầu chia sẻ nhiều hơn về bản thân,” cô giải thích.
Họ cố đặt ra ranh giới: dù chọn đưa toàn bộ cuộc sống của mình lên mạng, song họ sẽ không phô bày cơ thể trần truồng của mình. Những video của họ có thể táo tợn và kích động, nhưng nội dung luôn được lên kế hoạch sao cho chân thành và vô hại đủ cho những người hâm mộ 13-14 tuổi theo dõi.
Việc này diễn ra trong thời kỳ hoàng kim của các YouTuber, khi các nhà quảng cáo vung tiền cho họ. “Khi nhận được khoản tiền đầu tiên từ Google, chúng tôi kiểu như ‘Gì cơ? Ta có thể thật sự kiếm tiền từ đây sao?’” Kam kể cho tôi nghe.
Nhưng ngay cả khi đó, nguồn thu đó cũng chưa bao giờ ổn định. Google quyết định mức thù lao chi trả cho những người đóng góp nội dung theo một công thức bí ẩn, thay đổi liên tục, được gọi là “chi phí trên nghìn” (CPM): số tiền mà nhà quảng cáo trả trên mỗi một nghìn lượt xem.
Năm 2012, các YouTuber thường kiếm được khoảng 1 USD trên 1.000 lượt xem, nhưng CPM có thể thay đổi đáng kể tùy theo loại nội dung, đất nước nơi người xem theo dõi video, độ tuổi người xem, loại video mà người xem thường theo dõi, giới tính của họ, và vô số yếu tố khác.
Tuy nhiên, họ vẫn kiếm đủ để Chambers quyết định bỏ công việc trợ lý ban ngày cho một tác giả ở Atlanta, và cả hai chuyển tới Los Angeles để trở thành những YouTuber toàn thời gian.
Chambers và Kam đã trở thành các chuyên gia câu view. Video được biết đến nhiều nhất của họ có tựa đề Lesbians Touch Penis for the First Time! [Dân les lần đầu chạm chim!], với cảnh Kam và hai Youtuber là người đồng giới nữ khác lúng túng chạm vào bộ phận sinh dục của một người đàn ông từ một hộp tối, và mô tả các biểu hiện cảm giác của mình.
Nó đúng là để câu view, nhưng được thực hiện với thái độ đứng đắn và tinh thần châm biếm khoa học. Video thu hút hơn 37 triệu lượt xem. Cứ như thế, càng ngày họ càng làm nhiều video hơn để thu hút và giữ chân người xem.
Khi họ phát hiện ra những video trả thù tình mùa hè năm 2013, “mọi thứ đều sụp đổ”, Chambers nói với tôi. Bất kể kẻ phát tán đường link hạ uy tín của Chambers là ai, kẻ đó đã thành công: kênh YouTube chính của họ chứng kiến sự sụt giảm lượng người đăng ký theo dõi chưa từng có trong tháng đó, hàng chục nghìn người hâm mộ rời bỏ họ.
Các đoạn video đã hủy hoại thương hiệu là cặp đôi đồng tính nổi tiếng nhất YouTube của cả hai, bởi chúng cho thấy Chambers bên một người đàn ông. “Nó khiến kênh của chúng tôi trở nên bất chính, nó làm khuynh hướng tính dục của tôi trở nên bất chính. Nó khiến tôi phải đấu tranh để chứng tỏ với người khác rằng tình yêu của tôi dành cho Bria là thật, rằng mối quan hệ của chúng tôi là chân thành, và rằng tôi không giả vờ là người đồng tính để thu hút sự chú ý.” Đây là cấp độ phơi bày cá nhân mà lần đầu tiên họ nếm trải – cấp độ mà họ không thể kiểm soát.
Thiệt hại đối với công việc của họ không phải là thứ tồi tệ nhất mà nó đưa đến.
Nhiều tháng sau khi phát hiện ra những đoạn video mà người tình cũ đăng tải, Chambers không thể chịu được khi có ai chạm vào mình, không thể tắm mà không cảm thấy ô nhục, và không thể nhìn thân mình trong gương mà không thấy cô gái trên RedTube. Cứ hai ba lần trong tuần cô lại mơ thấy những cơn ác mộng: người yêu cũ hay một người đàn ông nào đó khác tìm cách cưỡng bức hoặc giết cô, và cô thức dậy trong tình trạng đờ đẫn, không thôi ám ảnh vì cơn ác mộng.
Cô bắt đầu sống trong nỗi sợ đàn ông. “Chỗ lối đi bộ ở Rite Aid, lối đi vào tiệm, khi đi qua người đàn ông nào, tôi cũng thủ thế sẵn, phòng khi họ tấn công tôi.” Cô bắt đầu lệ thuộc vào rượu, và được chẩn đoán mắc hậu chấn tâm lý. Ngoài việc khiến cô lúc nào cũng âu lo, tình trạng này còn khiến cô lãnh đạm cảm xúc.
Kam cũng khổ sở, nhưng cô cố giữ cho riêng mình; nói cho cùng, tổn thương ấy không phải là của cô. “Tôi cũng cảm thấy bị xâm hại,” cô lặng lẽ nói với tôi, giọng bấn loạn. “Biết những gì riêng tư nhất của người mình yêu bị phơi ra cho cả thế giới xem theo một cách kinh tởm như vậy… Đó là thứ giữa tôi và người tôi yêu, sự riêng tư mà tôi và người yêu tôi chia sẻ. Anh ta đã cướp đi của tôi điều đó.”
Trong những tuần đầu tiên sau khi các video được phát hiện, Chambers gửi email cho RedTube nói rằng cô muốn họ gỡ các video, nhưng không nhận được phản hồi nào. Sau đó cha của Kam, một luật sư chuyên về chuyển nhượng tài sản, đã giúp soạn thảo một lá thư nghe có vẻ pháp lý tuyên bố cô dưới 21 tuổi khi những video đó được quay. Một lần nữa, không có câu trả lời nào, nhưng sau đó, năm video biến mất khỏi trang RedTube. Họ vẫn còn 36 trang web khiêu dâm khác phải gửi khiếu nại.
Một tháng sau khi phát hiện ra những video này, Chambers tố giác người yêu cũ với cảnh sát Atlanta và tới Georgia để trình báo. Cảnh sát cuối cùng nói với cô rằng mặc dù các video đó được quay ở Mỹ, song chúng lại được đăng tải ở Anh, vì vậy việc điều tra không thuộc trách nhiệm của họ. Thế rồi, Chambers và Kam cố gắng tìm sự trợ giúp của cảnh sát Anh, nhưng những người này tiếp tục bảo họ quay lại Atlanta.
Đến lúc này Chambers cảm thấy bất lực và hết mọi hi vọng, cô không thể nhấc mình ra khỏi giường. Kam bỏ ra hàng tuần trời gọi điện cho hàng chục luật sư trên khắp nước Mỹ, không một ai tiếp nhận vụ việc.
Trong cơn tuyệt vọng, cô gọi điện cho một đường dây trợ giúp những nạn nhân bị cưỡng bức. Họ gợi ý cô nên gọi cho Ann Olivarius, một luật sư nữ quyền người Mỹ, người đã đặt ra khái niệm “date rape” (cưỡng bức bởi người quen) khi học Đại học Yale những năm 1970, và cãi thắng vụ kỳ thị giới đầu tiên khi mới 22 tuổi.
Luật sư Ann Olivarius. Ảnh: mcolaw.com.
Olivarius đã có nhiều năm kinh nghiệm xử lý các vụ kỳ thị giới.
Năm 1977, khi mới chỉ 22 tuổi, bà đã giành chiến thắng trong vụ kiện Yale, chứng minh văn hóa “tấn công tình dục lan tràn khu học xá”, và cho rằng các vụ quấy rối tình dục ở trường đại học này là một dạng kỳ thị. Chiến thắng của bà đánh dấu một cột mốc: lần đầu tiên lạm dụng tình dục được công nhận là bất hợp pháp ở Mỹ.
Olivarius và chồng chuyển đến Anh năm 1999, khi ông trở thành trưởng văn phòng của tờ Time tại London, và bà bắt đầu mở hãng luật riêng, chuyên về các vụ quấy rồi tình dục và kỳ thị.
Bà nhận vụ của Chambers, trên cơ sở chỉ nhận thù lao khi thắng kiện. Tại thời điểm đó, Anh không có luật dân sự hay hình sự nào cấm các cuộc trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm. Không có khung pháp lý nào để đấu tranh từ vị thế của Chambers.
Phim ảnh đã được chia sẻ trực tuyến suốt hàng chục năm, nhưng luật cấm phim ảnh khiêu dâm với mục đích trả thù tình chỉ mới được Anh và Mỹ thông qua khoảng ba năm, và ở Mỹ vẫn chưa có luật liên bang nào cấm nó.
Theo Olivarius, thực tế này là bởi người ta thiếu sự cảm thông dành cho các nạn nhân – người ta tin rằng họ phải làm gì thì mới đáng bị xúc phạm như thế – nhưng cũng đúng là, trong nhiều năm, những người làm luật ở cả Anh và Mỹ đều tin rằng luật hiện thời liên quan đến các hành vi quấy rối tình dục, vi phạm bản quyền và vi phạm quyền riêng tư là đã đủ để bảo vệ nạn nhân. Trên thực tế, điều này có nghĩa là các vụ trả thù tình bằng tranh ảnh khiêu dâm không được xử lý.
Olivarius thấy rằng vụ của Chambers là cơ hội để thay đổi hệ thống pháp luật dành cho nạn nhân ở Anh và xứ Wales.
“Luật cấm trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm” – tức luật xử lý hình sự các vụ phơi bày hình ảnh riêng tư nhằm mục đích làm nạn nhân phải sống khốn khổ – đã được Anh và xứ Wales thông qua tháng Tư năm 2015. Mặc dù tham gia vào quá trình này từ những giai đoạn đầu, song Olivarius coi luật này là “rất kém hiệu quả” bởi mục đích làm nạn nhân phải sống khốn khổ cho phép những kẻ thủ ác né được tội nếu bọn họ có thể chứng minh rằng bọn họ đăng tải hình ảnh vì tiền, hoặc đơn giản chỉ để đùa vui.
Điều luật mới xuất hiện quá muộn để áp dụng cho Chambers, bởi người tình cũ của cô đã đăng tải các video từ tháng 12/2011.
Nếu Chambers đăng tải những bức ảnh tự chụp bản thân, cô sẽ nắm bản quyền, và có thể kiện vi phạm bản quyền bất cứ khi nào người khác đăng tải chúng, nhưng vì những video này được quay khi cô không hay biết nên cô không có quyền gì đối với việc phân phối chúng. Để cãi cho vụ của Chambers, Olivarius sẽ phải dùng đủ các luật khác nhau, bao gồm cả luật quấy rối lẫn luật bảo vệ quyền riêng tư.
“Chúng tôi sẽ đòi anh ta xin lỗi,” Olivarius nói. “Chúng tôi sẽ đòi anh ta trả lại tất cả các video – đây là vấn đề kiểm soát, và chúng tôi muốn lấy lại tất cả chúng. Chúng tôi muốn anh ta phải ký trao bản quyền cho cô ấy để cô ấy giữ quyền sở hữu những vật phẩm này. Chúng tôi muốn anh ta giao ước rằng anh ta sẽ không làm như vậy nữa. Và chúng tôi muốn nhận được tiền đền bù. Anh ta phải đền bù cho những tổn thương mà anh ta đã cố ý gây ra.”
Tháng 4/2015, Chambers đến Anh kể câu chuyện của mình tại một buổi nói chuyện chuyên đề do Olivarius tổ chức cho các nghị sĩ và giới hàn lâm để thảo luận về tác động cũng như những thiếu sót của điều luật mới.
Cô cũng trình báo tại sở cảnh sát Metropolitan, với hi vọng rằng cảnh sát sẽ thụ lý và xử lý hình sự người tình cũ của cô theo luật chống quấy rối vốn vẫn được áp dụng khi các video được đăng tải năm 2011. Đến thời điểm đó, các luật sư của cô đã thành công trong việc yêu cầu các trang web khiêu dâm mà họ biết gỡ video xuống, song những hình ảnh chụp Chambers trần truồng vẫn xuất hiện trên trang tìm kiếm Google.
Tuy nhiên, trình báo cảnh sát nghĩa là sẽ có những ánh mắt mới thấy cô trần truồng và bị làm nhục: luật sư của cô sẽ phải cho cảnh sát xem các video đó.
Sau khi tiếp nhận trình báo của cô suốt hơn ba giờ đồng hồ, cảnh sát cho cô biết người yêu cũ của cô khó có thể bị cáo buộc hình sự. Ngay cả sau hai năm làm việc của một hãng luật hàng đầu, vụ việc của cô vẫn không đủ căn cứ để thưa tội theo luật chống quấy rối. Chambers tuyệt vọng.
Đó chính là thời điểm Chambers quyết định công khai câu chuyện của mình. Ngày 3/6/2015, cô đăng lên kênh YouTube của mình một video có tựa đề I’m a Victim of Revenge Porn (Tôi là nạn nhân bị trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm).
“Tôi muốn xóa đi nỗi xấu hổ mà xã hội đặt lên những nạn nhân của trò trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm, và cũng khuyến khích các nạn nhân bị trả thù tình tiến lên, bắt đầu đòi công lý,” cô nói với những người ủng hộ mình.
“Tôi đã im lặng chịu đựng quá lâu rồi. Đây là lúc tôi sẽ bắt đầu tạo ra thay đổi,” cô nói thêm với tôi. Bằng cách lên tiếng, cô hi vọng mình sẽ giành được phần nào thế chủ động.
Nhưng ngay cả với những luật sư uy tín và lượng người ủng hộ nhiệt thành, cô cũng không thể kiểm soát được cách mọi người phản ứng với câu chuyện của mình khi nó được công bố. Hầu hết những người bình luận trên YouTube ủng hộ Chambers, song có nhiều người lại không.
“Đã xem phim khiêu dâm của cô nàng, cô ta đương nhiên là làm tình được,” một người viết.
“Xem nó ở đâu vậy?” một người hỏi.
“Chà giờ thì cô ta là les, thế nên tôi chẳng trách móc gì anh ta cả.”
“Thêm một con điếm thối nhận được những gì nó đáng phải nhận.”
“Cô ta đã làm gì khiến anh ta tức điên lên như vậy nhỉ? Chẳng ai nói chuyện đó cả.”
“‘Tôi để bạn trai tôi quay phim khi chúng tôi quan hệ, và giờ thì đoạn phim đó được đăng tải, nó hủy hoại lượng xem YouTube của tôi và anh ta phải bị trừng trị.’ Đúng là một con điếm dối trá, trơ tráo.”
“Ả này đúng là hề và đạo đức giả.”
Chambers, Kam, và luật sư Olivarius tại một hội thảo ở Úc năm 2015. Ảnh: sbs.com.au.
Trong khi Chambers tham gia các cuộc phỏng vấn và xây dựng hình ảnh của mình như là một nhà vận động và hoạt động, Kam giúp kiểm soát các bình luận trên mạng.
“Tôi dành phần nhiều thời gian của mình – có nghĩa là gần như toàn bộ thời gian của mình – giám sát tất cả các bình luận, xóa, chặn, và chụp màn hình và thu thập chứng cứ cho các luật sư,” Kam nói. Khi bắt tay vào làm, cô phát hiện ra mình không thể dừng lại. Cô google khi Chambers ngủ, bỏ hàng đêm ngồi làm “cảnh sát” Internet.
Chambers lao vào vai trò mới như là tiếng nói đại diện cho những nạn nhân bị trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm. Cô tới Quốc hội Mỹ, gõ cửa văn phòng các thượng nghị sĩ, vận động hành lang để các bang thông qua những điều luật chống trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm.
Khi Hillary Clinton có cuộc gặp gỡ công khai với những người tạo nội dung trên YouTube trong chiến dịch vận động tranh cử năm 2016, Chambers đã giới thiệu mình là “một trong những người của công chúng đầu tiên trở thành nạn nhân bị trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm”, và hỏi Clinton bà sẽ làm gì để đảm bảo rằng sẽ có một điều luật liên bang được xây dựng. Clinton có phần bối rối, nhưng bà hứa sẽ làm tất cả những gì có thể “để thử xem làm thế nào chúng tôi có thể trao cho những nạn nhân như bạn những công cụ mà các bạn cần”.
Đối với vụ việc của riêng mình, Chambers vật lộn để đạt được tiến triển. Những trang web đăng tải và kiếm lời từ phim ảnh khiêu dâm có mục đích trả thù tình tỏ ra khó đánh bại: RedTube có trụ sở ở Houston, Texas, máy chủ ở San Francisco và New Orleans; trang này hiện thuộc quyền sở hữu của MindGeek, sau khi được Bright Imperial Ltd bán vào tháng 7/2013, một thời gian dài sau khi người yêu cũ của cô đăng các video.
Cố xác định xem ai phải chịu trách nhiệm pháp lý cho trang web nào ở khu vực thuộc thẩm quyền của bên nào tại thời điểm các video được đăng tải đòi hỏi nguồn lực pháp lý vô hạn, điều mà Chambers không có. Khi nhà chức trách Mỹ chính thức xác nhận họ sẽ không cáo buộc hình sự đối với người yêu cũ của cô, hi vọng đòi đền bù duy nhất của Chambers là kiện đòi anh ta bồi thường thiệt hại ở Anh.
Nhưng có vô số rào cản cần vượt qua trước khi cô đến được các tòa dân sự.
Tháng Ba năm 2015, chính phủ bảo thủ tăng án phí lên như một trong những cách bổ sung thêm 48 triệu bảng một năm cho ngân sách. Điều này có nghĩa là Chambers phải trả trước 20.000 bảng thì mới có thể kiện người yêu cũ ra tòa – số tiền mà cô không có. Vậy là cô và Kam làm những gì mà họ rành nhất: họ viết một bài hát, làm một video, và bắt đầu chiến dịch kêu gọi tài trợ từ cộng đồng, bán mọi thứ từ các bản ra mắt sớm của album đơn tới những cuộc trò chuyện trực tiếp qua Skype với bất kỳ ai sẵn lòng đóng góp.
Sau một vài ngày, họ huy động được gần 30.000 bảng.
Ngay cả khi được những người ủng hộ trợ giúp như thế, thì Chambers và Kam lúc này cũng gần như nhẵn túi. Họ đã bỏ ra hàng nghìn đô-la để tới Anh làm việc với đội luật sư, cùng lúc họ mất lượng người theo dõi trên YouTube.
Sau ba năm thu thập chứng cứ và vô số lá thư giữa hãng luật của Olivarius và luật sư của người yêu cũ, đơn kiện của Chambers đòi người yêu cũ phải bồi thường thiệt hại và giao bản quyền – vụ kiện dân sự đầu tiên thuộc loại này ở Anh và xứ Wales – cuối cùng cũng được đệ lên tòa tối cao vào ngày 1/3/2016.
Quá trình rất chậm chạp. Olivarius và nhóm luật sư cảnh báo Chambers rằng đây mới là khởi đầu của một hành trình dài khác. Ngay cả khi Olivarius tự tin và có kinh nghiệm, đây vẫn là một lĩnh vực pháp lý mới lạ với cô.
Chrissy Chamber cầu hôn bạn gái của mình ngay sau khi vụ kiện kết thúc, bên ngoài toà án ở Anh. Ảnh: Twitter.
Thế rồi, tháng 4/2017, vừa khi người yêu cũ của Chambers định nộp đơn biện hộ, Olivarius nhận được cuộc gọi bất ngờ từ đội luật sư của anh ta: cuối cùng anh ta cũng đồng ý hòa giải.
Cuộc chiến pháp lý bốn năm của Chambers cuối cùng cũng kết thúc. Ngoài khoản bồi thường thiệt hại, Chambers cũng giành được bản quyền đối với các video, vậy là cô có thể truy bất kỳ trang web nào đăng tải chúng, quyền yêu cầu kiểm tra tất cả các thiết bị của người yêu cũ để đảm bảo không còn video nào lưu lại, và lời xin lỗi từ anh ta.
Một lần nữa chiến thắng ở địa hạt pháp lý mới, Olivarius rất vui mừng. Bà nói với tôi rằng chiến thắng của Chambers xác lập một tiền lệ cho những nạn nhân bị trả thù tình bằng phim ảnh khiêu dâm theo sau, mở đường cho các nạn nhân khác kiện đòi bồi thường thiệt hại.
Giờ đây, với cả hai con đường hình sự và dân sự đi tới công lý, những kẻ đăng tải phim ảnh khiêu dâm để trả thù tình khó có thể thoát khỏi sự trừng trị của pháp luật. “Chrissy đáng được ngưỡng mộ như là tấm gương cho thấy chống trả có hiệu quả như thế nào.”
Các điều khoản hòa giải không cho phép Chambers tiết lộ cô được bồi thường bao nhiêu nhưng Olivarius cho biết con số đó không hề nhỏ. Đồng thời, cũng theo thoả thuận đó, người yêu cũ của Chambers sẽ không bao giờ bị công khai danh tính: anh ta vẫn hoàn toàn vô danh sau khi phơi bày toàn bộ danh tính của cô.
“Tôi chưa thật sự cảm thấy rằng mọi chuyện đã xong,” cô nói, miệng cười mà mặt đăm chiêu.
“Nếu anh ta có phải khổ sở gì, thì đó là công lý cả thôi. Lời xin lỗi thật sự quan trọng, còn khoản bồi thường sẽ giúp tôi chữa lành.” Cô cho tôi biết cô dự định sẽ dùng số tiền bồi thường đưa chú ngựa yêu quý của cô từ Mississippi tới California, tiếp tục trị liệu và chuyển tới một khu tương đối yên tĩnh ở ngoại ô Los Angeles.
Khoản tiền đền bù này đến vào thời điểm không thể thích hợp hơn cho Chambers và Kam: dù có gần một triệu người theo dõi, thu nhập từ riêng YouTube ngày càng không đủ để nuôi sống họ nữa. Họ cho biết CPM mà Google tính cho các video của họ đã giảm đến độ giờ họ chỉ còn kiếm dược 50USD cho 200.000 lượt xem; nếu là năm năm trước, khi họ mới bắt đầu, họ có thể kiếm được 200USD với con số ấy.
Sự nghiệp của Chambers được gây dựng bằng kênh YouTube do Google sở hữu, và cô cũng gần như bị hủy hoại bằng những đoạn phim online và kết quả tìm kiếm của Google, nhưng cô nói cô không hối hận vì đã sống cuộc đời trên mạng của mình. Cô tin rằng danh tiếng mà cô có được từ YouTube cuối cùng đã giúp cô: “Tôi đã quen với những bình luận thù ghét, và chúng tôi có nhiều người hâm mộ đã và vẫn đang ủng hộ mình, họ đã cho chúng tôi một sự bảo vệ mà hầu hết mọi người không có.”
Bất kể chiến thắng của cô chấn động thế nào, những đoạn phim sẽ vẫn luôn còn đó. Mười ngày trước khi chúng tôi gặp nhau ở Los Angeles, Chambers nhận được hai email từ một người đàn ông có clip gốc đính kèm, đề nghị sẽ trả tiền để cô “biểu diễn” chỉ cho anh ta mà thôi.
“Đương nhiên là tôi rất hạnh phúc khi chiến thắng, và có thể khép lại chuyện này,” cô nói với tôi.
“Nhưng đây là cuộc chiến sẽ không bao giờ kết thúc, trong tâm khảm tôi và trong cuộc chiến đấu với những video này. Tôi sẽ không bao giờ có thể chợp mắt ngủ ngon và cảm thấy chúng đã biến mất hoàn toàn.”