Bầu chọn tổng thống Mỹ vĩ đại nhất lịch sử: Lincoln vững ngôi đầu, Obama xếp thứ 8

170 nhà khoa học chính trị Mỹ vừa tiến hành xếp hạng các tổng thống Mỹ trong lịch sử, bao gồm cả Tổng thống đương nhiệm Donald Trump và người tiền nhiệm của ông là Barack Obama, trang Business Insider đưa tin.

Đây là một cuộc khảo sát trực tuyến diễn ra từ tháng 12/2017 đến tháng 01/2018. Những người tham gia là thành viên của Ủy ban nghiên cứu Tổng thống và Các vấn đề hành pháp trực thuộc Hiệp hội Chính trị học Hoa Kỳ. Đây là tổ chức xã hội tập hợp các chuyên gia hàng đầu về chính trị học ở Mỹ.

Tuy mang xu hướng chủ quan và có thể gây chia rẽ nhưng bảng xếp hạng này cũng đưa ra một cái nhìn sâu sắc và có giá trị về các vị tổng thống trong lịch sử Mỹ.

Khoảng 57% số chuyên gia trả lời bảng khảo sát xác định họ là thành viên đảng Dân chủ. Chỉ có 13% nhận là thành viên đảng Cộng hoà, 27% nhận là chuyên gia độc lập và 3% còn lại chọn phương án khác.

Chỉ có Andrew Johnson, tổng thống duy nhất bị luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ, là không được xét đến trong cuộc khảo sát này. Điều này buộc Tổng thống đương nhiệm Donald J. Trump chấp nhận vị trí 44 cuối danh sách. Ông Trump chỉ mới tại vị được khoảng hai năm khi bảng xếp hạng được công bố nên điều này không được công bằng lắm cho ông.

Tuy vậy, ngay cả các học giả là thành viên đảng Cộng hoà cũng không đánh giá cao ông Trump và xếp ông ở vị trí 40/44.

Người tiền nhiệm của ông Trump là Barack Obama xếp thứ 8. Những người đứng ở hai vị trí đầu tiên, không có gì đáng ngạc nhiên, là Abraham Lincoln và George Washington. Đây là kết quả thường thấy trong hầu hết các bảng xếp hạng tổng thống Mỹ.

Danh sách 10 tổng thống Mỹ vĩ đại nhất lịch sử:

1. Abraham Lincoln
2. George Washington
3. Franklin Delano Roosevelt
4. Teddy Roosevelt
5. Thomas Jefferson
6. Harry Truman
7. Dwight Eisenhower
8. Barack Obama
9. Ronald Reagan
10. Lyndon B. Johnson

Dưới đây là vài thông tin cơ bản về năm vị tổng thống xếp hạng cao nhất.

Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln, tháng 02/1865. Ảnh: Alexander Gardner/Thư viện Quốc hội Mỹ.

Abraham Lincoln được xem là tổng thống Mỹ vĩ đại nhất vì những thành công trong nỗ lực đưa đất nước vượt qua cuộc khủng hoảng hiến pháp, quân sự, đạo đức. Đồng thời, ông còn lãnh đạo chính quyền liên bang giành chiến thắng cuộc Nội chiến Mỹ, chấm dứt chế độ nô lệ, mặt khác hiện đại hóa nền kinh tế, tài chính của đất nước.

Tổng thống Mỹ George Washington. Ảnh: Printe Collector/Getty Images.

Đại cử tri đoàn nhất trí bầu George Washington trở thành tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ năm 1789, và một lần sau đó vào năm 1792. Ông là tổng thống duy nhất trong lịch sử nước Mỹ nhận được 100% phiếu đại cử tri.

Đương thời, Washington đã thuyết phục thành công 2/3 Quốc hội Hoa Kỳ thông qua Hiệp định Jay để bình thường hóa quan hệ mậu dịch với Anh, yêu cầu họ rút khỏi các pháo đài ở phía tây, giải quyết những món nợ tài chính còn sót lại từ thời cách mạng Mỹ.

Ông cũng dập tắt thành công Cuộc nổi loạn Whiskey bằng cách áp dụng Đạo luật Quân sự 1792, đánh dấu lần đầu tiên, dưới Hiến pháp mới, chính phủ liên bang sử dụng lực lượng quân sự để thực thi quyền lực đối với các tiểu bang và công dân.

Franklin D. Roosevelt năm 1933. Ảnh: Elias Goldensky qua Wikimedia Commons.

Tổng thống thứ 32 của Hoa Kỳ, Franklin D. Roosevelt đã thành công trong việc dẫn dắt nước Mỹ vượt qua cuộc Đại Khủng hoảng Kinh tế trong thập niên 1930 với chính sách Kinh tế mới (New Deal). Cùng với sự hợp tác của Quốc hội, ông nỗ lực đem lại sự ổn định và những cải cách sâu rộng cho nền kinh tế. Trong cuộc Chiến tranh Thế giới thứ II, Roosevelt thi hành chính sách Cho vay – Cho thuê (Lend – Lease Act) nhằm hỗ trợ Anh và Pháp. Sau trận Trân Châu Cảng, Hoa Kỳ chính thức tham chiến, góp phần mang lại thắng lợi cho phe Đồng minh vào năm 1945. Nhờ tài ngoại giao của mình, Roosevelt đã khiến nước Mỹ nổi lên sau Thế chiến II với vị thế của một siêu cường.

Được nhân dân Hoa Kỳ tín nhiệm nhờ khả năng xử lý khủng hoảng của mình, ông đã đắc cử Tổng thống bốn lần (1933-1945). Franklin D. Roosevelt là Tổng thống Mỹ duy nhất từng tại chức hơn hai nhiệm kỳ.

Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt, năm 1902. Ảnh: Wikimedia Commons.

Năm 1901, Tổng thống William McKinley bị ám sát, và Theodore Roosevelt trở thành tổng thống Mỹ ở tuổi 42, trẻ nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Nhiệm kỳ của ông nổi bật với việc áp dụng những cải cách chống độc quyền nhằm hạn chế ảnh hưởng của các tập đoàn lớn.

Về đối ngoại, Roosevelt tuyên bố Hoa Kỳ nên “nói mềm mỏng và cầm theo cây gậy lớn”. Ông tin an ninh của Mỹ sẽ được củng cố nếu các nước khác biết rằng Washington sẽ nỗ lực bảo vệ lợi ích quốc gia trong trường hợp chiến tranh. Học thuyết Monroe đã giúp ngăn chặn việc thiết lập các căn cứ quân sự ngoài nước ở vùng Caribbean, đồng thời tự trao cho Mỹ quyền can thiệp vào các nước Mỹ Latin. Roosevelt cũng ủng hộ xây dựng kênh đào Panama. Năm 1906, ông được trao giải Nobel Hòa bình vì đóng góp to lớn vào việc chấm dứt cuộc chiến Nga – Nhật.

Chân dung Tổng thống Mỹ Thomas Jefferson. Ảnh: Getty Images.

Thomas Jefferson – tác giả của bản Tuyên ngôn Độc lập Mỹ, một trong những “người cha lập quốc” của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ và là vị tổng thống thứ ba của đất nước này. Ông đồng thời là người sáng lập đảng Dân chủ – Cộng hòa Hoa Kỳ (Democratic – Republican Party), nhà triết học chính trị có ảnh hưởng lớn, một trong những người theo chủ nghĩa tự do vĩ đại nhất lịch sử thế giới cận đại.

Năm 1803, Jefferson mua lại lãnh thổ bang Louisiana từ Napoléon với giá 15 triệu USD, mở rộng diện tích nước Mỹ gần gấp đôi. Ông cũng chỉ định Lewis và Clark tiến hành thám hiểm phía Tây và Tây Bắc Mỹ (1804 – 1806).

Trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, Jefferson nỗ lực duy trì thái độ trung lập của Mỹ trong các cuộc chinh phạt của Napoléon cho dù cả Anh và Pháp đều can thiệp vào việc vận chuyển hàng hải của Mỹ.

Trong những năm cuối đời, thành tựu lớn nhất của ông là việc thành lập Đại học Virginia. Năm 1815, ông bán lại thư viện của mình cho chính phủ liên bang ở Washington, và đó là nền tảng cho Thư viện Quốc hội sau này.

—

Từ khóa:

tổng thống Mỹ: president of the United States (n)
cuộc khảo sát: survey (n)
sự lãnh đạo: leadership (n)
tầm nhìn: vision (n)
chương trình nghị sự: agenda (n)