Chính quyền Trump ra lệnh tiếp tục hành hình tử tù liên bang sau 16 năm tạm dừng

Ngày 25/07/2019, Tổng chưởng lý, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ William P. Barr đã ra lệnh cho Cục Trại giam Liên bang khôi phục việc thi hành án tử hình sau gần hai thập kỷ tạm hoãn.

Cũng trong thông báo này, ông Barr yêu cầu Cục Trại giam Liên bang lên lịch tiêm thuốc độc cho năm tử tù, bắt đầu từ tháng 12 năm nay.

“Năm tử tù đó bị buộc tội giết người – trong một số trường hợp, nạn nhân là những người già và trẻ em bị tra tấn và cưỡng hiếp”, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho hay về năm người sẽ bị tiêm thuốc độc đầu tiên sau 16 năm hoãn thi hành án tử hình cấp liên bang.

Tổng chưởng lý nói rằng lưỡng viện Quốc hội Hoa Kỳ đã chấp thuận án tử hình như là một hình phạt hình sự và Tổng thống nhà nước Liên bang Hoa Kỳ cũng đã ký phê chuẩn các đạo luật này. “Chúng ta nợ các nạn nhân và gia đình của họ những bản án mà hệ thống tư pháp của chúng ta đã tuyên”, ông Barr nói về lý do khôi phục các thủ tục thi hành án tử hình.

Lệnh tiếp tục thi hành án tử hình cũng nêu rằng các phạm nhân sẽ chỉ bị tiêm một liều thuốc độc có tên gọi là pentobarbital, thay vì ba liều như trước kia.

Quyết định khôi phục thủ tục hành hình đối với tử tù liên bang của chính quyền Trump được đưa ra trước kỳ bầu cử 2020. Cải cách tư pháp từ lâu đã trở thành chủ đề nóng trong các cuộc chạy đua vào chức tổng thống.

Có phải muốn tử hình thế nào cũng được?

Theo tờ Time, những người phản đối án tử hình nghi ngờ rằng quyết định của Bộ Tư pháp có thể đã không tuân thủ Đạo luật Quản lý Hành chính (Administrative Procedure Act – APA).

Thông thường, một cơ quan của chính quyền liên bang nếu muốn điều chỉnh hay bổ sung các quy định pháp lý liên bang (mà ở đây là sử dụng chất pentobarbital)  thì phải tham vấn ý kiến của Lưỡng viện và công chúng trước khi thực thi thông qua quy trình APA.

Luật sư Megan McCracken của trường đại học California, Berkeley cho rằng quyết định của Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan đã không tuân thủ quy trình APA. Bà khẳng định nếu bỏ qua quy trình APA thì quyết định khôi phục thủ tục hành hình tử tù của chính quyền Trump sẽ không có hiệu lực và sẽ dẫn đến các vụ thưa kiện.

Đồng quan điểm trên, Giám đốc của Trung tâm Thông tin Án tử hình (Death Penalty Information Center), một tổ chức phản đối án tử hình của Mỹ, nói với đài CNN: “Anh không thể nói mồm là nó [quyết định tiếp tục hành hình tử tù] sẽ thành hiện thực. Quyết định này trải qua một quy trình pháp lý trước khi có hiệu lực và sẽ bị thách thức bởi những quy định của pháp luật”.

Ngoài ra, luật sư của các tử tù cũng có cơ hội phản đối quyết định hành hình thân chủ của mình. Một luật sư của tử tù được lên lịch hành hình đầu tiên vào tháng 12 năm nay nói rằng thân chủ của anh không đáng bị tử hình. Luật sư này nói rằng bằng chứng buộc tội thân chủ của anh không thuyết phục và người đồng phạm chỉ nhận mức án chung thân.

Pentobarbital là chất gì?

Phóng viên chuyên về tư pháp Carrie Johnson của đài NPR ghi nhận vì không tìm được loại thuốc độc thay thế cho nguồn thuốc đã khan hiếm nên chính quyền liên bang đã tạm dừng hành hình tử tù từ năm 2003.

Đến nay, chính quyền Trump đã khôi phục việc xử tử bằng pentobarbital thay thế cho ba liều thuốc khan hiếm trước kia.

Theo tờ Time, pentobarbital là loại thuốc dùng phổ biến cho thú vật để chúng có thể chết một cách nhẹ nhàng.

Theo Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, đây là loại thuốc đã được dùng cho khoảng 200 ca tiêm thuốc độc từ năm 2010 ở 14 tiểu bang. Hơn nữa, các tòa án liên bang và Tối cao Pháp viện cho rằng thuốc này phù hợp với Hiến pháp Hoa Kỳ.

Tờ Time dẫn lời các tổ chức pháp lý cho rằng họ rất nghi ngờ về nguồn gốc thuốc mà chính quyền Trump dự định sử dụng. Nếu chất lượng thuốc không đạt và không dùng đúng cách sẽ biến những cuộc hành hình thành màn tra tấn dã man.

Giám đốc Ruth Friedman của Federal Capital Habeas Project, một dự án trợ giúp toà án trong việc lựa chọn luật sư bào chữa cho các tử tù, nói rằng chính phủ liên bang không hé lộ bất kỳ thông tin nào về nguồn thuốc và phương pháp tiêm cho tử tù.

“Chúng tôi không biết làm cách nào mà chúng được nhập khẩu, chúng tôi không biết liệu rằng nó được tinh chế hay trộn các hợp chất lại không”, Friedman nói tờ Time.

Năm 2014, tử tù Michael Lee Wilson của bang Oklahoma đã hét lên rằng cơ thể anh như bị thiêu đốt sau khi tiêm pentobarbital. Bang Oklahoma đã trộn hai hợp chất là potassium chloride (làm tim ngừng đập) và vecuronium bromide (làm liệt hệ thần kinh và cơ bắp) thành một liều pentobarbital để tiêm cho Wilson.

Các bang hiện tại sử dụng pentobarbital đều che giấu nhà cung cấp. Năm 2013, bang Texas phải trả lại pentobarbital do thông tin nhà cung cấp bị tiết lộ.