Tin tức nổi bật trong tháng 1/2025

Các sự kiện nổi bật trong tháng Một:

Chốt phương án tinh gọn bộ máy
Kẹt xe nghiêm trọng ở Hà Nội và TP. HCM sau khi Nghị định 168 có hiệu lực
Thích Minh Tuệ đi bộ tới đất Phật
Hai cựu đại biểu Quốc hội bị phạt tù
“Sóng gió” ở Hội Nhà văn

Bộ Công an tiếp nhận thêm loạt nhiệm vụ mới

Ngày 25/11/2024, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản khóa 13 (2021 - 2026) tổ chức một cuộc họp bất thường tại Hà Nội, với nội dung trọng tâm là thực hiện cuộc tinh gọn bộ máy. Cuộc họp này nhằm tiếp tục triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW do cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành vào ngày 25/10/2017.

“Cuộc đại phẫu” bộ máy nhà nước được triển khai với phương châm “trung ương làm gương - địa phương hưởng ứng”. Theo yêu cầu, các đơn vị trong hệ thống chính trị phải hoàn thiện đề án sắp xếp, tinh gọn tổ chức trước tháng 12/2024.
Sau quá trình triển khai khẩn trương, đến ngày 11/1, Chính phủ đã họp và thống nhất phương án giảm năm bộ và ba cơ quan, đưa cơ cấu tổ chức xuống còn 17 bộ, cơ quan ngang bộ và năm cơ quan trực thuộc.
Theo tính toán của Bộ Nội vụ, nhà nước cần khoảng 130.000 tỷ đồng để thực hiện chế độ hỗ trợ cho 20% cán bộ, công chức thuộc diện tinh giản trong quá trình tinh gọn bộ máy.
Từ ngày 23 - 24/1, tại Hội nghị Trung ương Đảng Cộng sản khóa 13 (2021 - 2026), Bộ Chính trị đã trình Ban Chấp hành Trung ương phương án tinh gọn bộ máy, trong đó đáng chú ý là đề xuất không tổ chức lực lượng công an cấp quận/huyện trong hệ thống Công an Nhân dân. Tại phiên bế mạc, ông Tô Lâm thông báo rằng Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất với phương án này.
Theo phương án đã được thống nhất, Bộ Công an sẽ đảm nhận thêm nhiều chức năng và nhiệm vụ mới, gồm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và sau cai nghiện ma túy từ Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; cấp lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp; sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ từ Bộ Giao thông - Vận tải; an toàn thông tin, an ninh mạng từ Bộ Thông tin và Truyền thông; bảo đảm an ninh hàng không tại sân bay và trong máy bay.

Riêng chức năng quản lý nhà nước về xuất nhập cảnh, Bộ Công an sẽ tiếp tục thực hiện như hiện nay.

Ngoài ra, Bộ Công an sẽ nghiên cứu và tổ chức việc bỏ lực lượng công an cấp huyện theo một đề án riêng, sau đó báo cáo Bộ Chính trị để xin ý kiến.

Trước đó, vào ngày 11/1, theo Báo cáo số 219/BC-BNV, Bộ Nội vụ đề xuất chuyển giao Tổng công ty Viễn thông Mobifone về Bộ Công an sau khi Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp kết thúc hoạt động.

Theo Công văn 35, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 giao Bộ Nội vụ tham mưu trình Chính phủ nghị quyết giải thể Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp. Theo đó, quyền, nghĩa vụ, và trách nhiệm đại diện chủ sở hữu đối với 18 tập đoàn, tổng công ty nhà nước hiện do Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước quản lý cũng sẽ được chuyển về Bộ Tài chính. Riêng đối với Tổng Công ty Viễn thông Mobifone, các quyền, nghĩa vụ, và trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu sẽ được chuyển giao về Bộ Công an.
Dự kiến, tháng 2/2025, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Quốc hội sẽ họp bàn về các phương án cụ thể trong quá trình tinh gọn bộ máy.
Trong đợt tinh gọn này, nhiều đài truyền hình trung ương phải ngừng hoạt động ngay trước Tết Nguyên đán và chuyển nhiệm vụ, chức năng về Đài Truyền hình Việt Nam như Truyền hình Quốc hội, Truyền hình Thông Tấn (trực thuộc Thông tấn xã Việt Nam), Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC, Truyền hình Nhân Dân (thuộc báo Nhân Dân), Truyền hình VOV (trực thuộc Đài Tiếng nói Việt Nam).

Nghị định 168 và nạn kẹt xe

Sau khi Nghị định 168 có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, cho tới nay, nạn kẹt xe ở TP. HCM và Hà Nội vẫn chưa hết nghiêm trọng.

Ngày 26/12/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 168/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe.
Điểm mới của nghị định này là nhiều mức phạt vi phạm giao thông tăng mạnh, đơn cử như hành vi vượt đèn đỏ bị phạt từ 18 - 20 triệu đồng (đối với người lái ô tô) và từ 4 - 6 triệu đồng (đối với người lái xe máy).
Vì lo ngại mức phạt nặng theo Nghị định 168 và nhu cầu đi lại tăng cao vào dịp cuối năm, tình trạng ùn tắc giao thông, nhất là ở Hà Nội và TP. HCM, trở nên đặc biệt nghiêm trọng.
Điều này khiến cơ quan chức năng phải “chữa cháy”. Đơn cử như tại TP. HCM, nhà chức trách phải lắp thêm 500 đèn tín hiệu cho phép rẽ phải khi đèn đỏ tại 200 giao lộ và tính phương án cho người dân tạm “leo lề” để giảm ùn tắc giao thông.
Báo chí nhà nước thường nhấn mạnh rằng Nghị định 168 sẽ giúp người dân "biết sợ" và dần hình thành ý thức chấp hành luật giao thông.

Tuy nhiên, Luật Khoa tạp chí cùng một số nguồn độc lập đã ghi nhận nhiều ý kiến phản đối từ người dân và chuyên gia. Những ý kiến chỉ trích tập trung vào một số điểm chính như mức phạt quá cao so với thu nhập trung bình của người dân, hạ tầng giao thông chưa được cải thiện, nguy cơ tiêu cực hoặc lạm dụng trong quá trình xử phạt, v.v.

Thích Minh Tuệ đi bộ tới Ấn Độ

Trong tháng Một, mặc dù báo chí nhà nước gần như không còn đưa tin nhưng câu chuyện về hành trình của Thích Minh Tuệ vẫn thu hút sự quan tâm lớn từ công chúng.

Sau ba bức tâm thư gây chú ý, vào ngày 12/12/2024, Thích Minh Tuệ cùng năm người khác đã bắt đầu cuộc hành trình đi bộ đến Ấn Độ, quê hương của Đức Phật. Đoàn khởi hành từ cửa khẩu Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum) và băng qua Lào.
Trong suốt hành trình, Thích Minh Tuệ sẽ thực hành 13 hạnh đầu đà, đi bộ, đầu trần chân đất, khất thực. Một ngày chỉ ăn một bữa trước 12 giờ, ban đêm ngủ ở nhà hoang hoặc nghĩa địa.
Sau 19 ngày ở Lào, đoàn rời cửa khẩu Vang Tao để vào Thái Lan qua cửa khẩu Chong Mek vào ngày 31/12/2024. Tại Thái Lan, đoàn dự kiến đi bộ 1.300 km trong hai tháng trước khi tiếp tục hành trình qua Myanmar và các quốc gia khác.
Đáng chú ý, trong cuộc bộ hành của mình, ông Tuệ được Tiến sĩ Đoàn Văn Báu, nguyên thượng tá, giảng viên Khoa Tâm lý, Trường đại học An ninh Nhân dân tháp tùng.
Hành trình của ông Thích Minh Tuệ được cập nhật trên kênh Youtube “Đoàn Văn Báu - Về miền đất Phật”.
Ngày 4/1, trong một cuộc phỏng vấn với BBC News Tiếng Việt tại Thái Lan, ông Báu cho hay ông là trưởng đoàn tháp tùng. Điều này được Thích Minh Tuệ đồng ý và Công an tỉnh Gia Lai cũng đã có biên bản, ghi nhận bằng văn bản.
Trong một diễn biến khác, cuốn sách “Hương bay ngược gió: Bước chân tập học của sư Minh Tuệ” của Phạm Hiền Mây, ghi lại các pháp thoại của Thích Minh Tuệ, đã bị cấm phát hành mà chưa rõ lý do.
Ông Thích Minh Tuệ (tên thật là Lê Anh Tú) sinh năm 1981 tại xã Kỳ Văn, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Từ tháng 5/2024, ông nổi lên như một hiện tượng khi đi bộ khất thực xuyên Việt.

Hai cựu đại biểu Quốc hội rơi vào vòng lao lý

Ngày 13/1, Tòa án Nhân dân tỉnh Thái Bình đã tuyên án ông Lưu Bình Nhưỡng 13 năm tù về tội “cưỡng đoạt tài sản” và “lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”. Cùng trong vụ án, ông Lê Thanh Vân bị tuyên bảy năm tù về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”.

Theo cáo trạng, ông Lưu Bình Nhưỡng đã lợi dụng tư cách đại biểu Quốc hội để trục lợi cá nhân, bằng cách can thiệp vào nhiều vụ việc tại các địa phương như Thái Bình, Hải Phòng, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hà Nội. Ông Nhưỡng là tiến sĩ luật, giảng viên đại học, và từng là đại biểu Quốc hội khóa 14 (2016 - 2021) thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre.
Ông Lê Thanh Vân từng là đại biểu Quốc hội khóa 13 (2011-2016), 14 (2016-2021) và 15 (2021-2026), thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau.
Cả hai cựu đại biểu Quốc hội này đều nổi tiếng với những phiên chất vấn mạnh mẽ tại nghị trường, đặc biệt là vụ Đồng Tâm hay các vụ án được cho là có dấu hiệu oan sai như Hồ Duy Hải và Nguyễn Văn Chưởng, v.v.
Trong một diễn biến khác, liên quan tới sai phạm xảy ra tại Dự án Khu đô thị thương mại, du lịch, nghỉ dưỡng sinh thái Đại Ninh, tỉnh Lâm Đồng, vào ngày 20/1, cựu Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng bị tuyên 2 năm 6 tháng tù nhưng được hưởng án treo.

Ông Dũng bị cáo buộc đã hai lần bút phê vào đơn kiến nghị của Công ty Sài Gòn Đại Ninh, giúp doanh nhân Nguyễn Cao Trí thực hiện các sai phạm liên quan đến dự án này. Đổi lại, ông Dũng nhận từ ông Trí 200 triệu đồng.

Sau đó, ông Trí đã bán dự án này cho Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Bất động sản Thiên Vương với giá 27.600 tỷ đồng rồi thu lợi 2.700 tỷ đồng.
Một chi tiết đáng chú ý trong vụ án này là ông Dũng đã khai ông được cấp trên chỉ đạo làm, nhưng báo chí không nêu rõ là ai. Thời điểm xảy ra sai phạm của ông Dũng diễn ra trong nhiệm kỳ Chính phủ 2021 - 2026 và người đứng đầu là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Vào ngày 13/12/2024, Bộ Chính trị đã thi hành kỷ luật với ông Phúc dưới hình thức cảnh cáo.

Vụ Dạ Thảo Phương tố cáo Lương Ngọc An cưỡng hiếp chưa “chìm xuồng”

Hội Nhà văn Việt Nam đã có một quyết định bất nhất sau khi đồng ý điều động nhà thơ Lương Ngọc An làm phó tổng biên tập tạp chí Nhà văn và Cuộc sống.

Ngày 28/11/2024, Ban Chấp hành Hội Nhà văn đã ra quyết định điều động nhà thơ Lương Ngọc An làm phó tổng biên tập tạp chí, một ấn phẩm của hội.
Vụ việc sau khi được công bố đã gây phản ứng mạnh mẽ từ giới văn nghệ sĩ và trí thức. Nhiều người lên tiếng phản đối, yêu cầu Hội Nhà văn phải chịu trách nhiệm giải trình. Một số nhà thơ còn tuyên bố ngừng hợp tác với các ấn phẩm của hội để bày tỏ thái độ. Thân sinh của bà Dạ Thảo Phương cũng gửi một bức tâm thư đến ông Đỗ Hồng Quân, chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật, và ông Nguyễn Quang Thiều, chủ tịch Hội Nhà văn, để kêu gọi sự vào cuộc và giải quyết vụ việc.
Đến ngày 3/1/2025, Ban Chấp hành đã thu hồi lại quyết định điều động ông Lương Ngọc An.
Động thái này đã thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận, đặc biệt trong giới văn học và trí thức, do ông An từng bị nhà thơ Dạ Thảo Phương tố cáo cưỡng hiếp vào ngày 6/4/2022. Theo lời tố cáo, sự việc xảy ra khi cả hai làm việc chung tại báo Văn Nghệ, cơ quan thuộc Hội Nhà văn, vào năm 2000. Đến nay, vụ việc vẫn chưa được làm rõ và giải quyết dứt điểm.

Trước đó, vào ngày 15/4/2022, Ban Chấp hành Hội Nhà Văn quyết định cho ông Lương Ngọc An thôi giữ chức phó tổng Biên tập báo Văn Nghệ để “nhận nhiệm vụ mới”. Tuy nhiên, hội này không nêu rõ nhiệm vụ mới là gì và cũng không đưa ra phản hồi nào về đơn tố cáo của bà Dạ Thảo Phương.