Toàn cảnh: Mối quan hệ giữa nguyên thượng tá Đoàn Văn Báu với đoàn của Thích Minh Tuệ rạn nứt

Một trong những điều gây chú ý nhất trong đoàn bộ hành của Thích Minh Tuệ sang Ấn Độ là sự xuất hiện của nguyên thượng tá công an Đoàn Văn Báu. Chưa đầy hai tháng kể từ ngày đoàn bắt đầu cuộc bộ hành, ông Đoàn Văn Báu có những xung đột nhất định với các thành viên trong đoàn và đỉnh điểm là vào ngày 4/2, ông tuyên bố rời khỏi đoàn.

Có nhiều luồng dư luận trước sự việc. Đáng kể đến là bà Nguyễn Phương Hằng - người đã dẫn đầu luồng ý kiến chỉ trích Thích Minh Tuệ.

Ông Đoàn Văn Báu rời đoàn

Vào ngày 4/2, kênh YouTube “Le Kha Giap” đăng một đoạn video có tên “Ái Luyến Sinh Sầu Ưu - Ái Luyến Sinh Sợ Hãi” với độ dài hơn 40 phút. Kênh này là của ông Lê Khả Giáp - một trong những người tháp tùng đoàn của Thích Minh Tuệ.

• Ông Giáp giới thiệu ở đầu video về việc mình, ông Đoàn Văn Báu và một người tên Hùng người sẽ chia tay Thích Minh Tuệ. Ông Báu cũng xuất hiện và chia sẻ về quyết định rời đoàn. Ba người vào thưa chuyện với Thích Minh Tuệ và sau cuộc trò chuyện hơn 10 phút, cả ba tuyên bố rời đi.
• Trong video, ông Báu cho rằng Thích Minh Tuệ đã tìm được người thay thế tên Lê Quang Hà, một cựu trung tá quân đội. Ông Báu cho biết đoàn đã họp để bàn về việc thay thế ông. Tuy nhiên, ông nói nếu người thay thế “không đủ tốt”, cả ba người sẽ quay lại trong vòng 24 giờ. Ngoài ra, ông Báu nói rằng ông bị “mất động lực, không còn niềm tin” để tiếp tục cuộc hành trình.
• Ông Báu lại nhắc đến những điều trong đoàn khiến ông bức xúc mà ông đã chia sẻ trong video đăng trên YouTube vào đêm giao thừa. Ông mong những người “mắc lỗi” sẽ “sám hối”.
• Vào ngày 5/2, ông Lê Khả Giáp đăng tải một video ngắn trên Facebook tên “Tạm Biệt Nhé Đoàn Văn Báu”. Video ngắn ghi lại cảnh ông Therawat - một người Thái Lan đã hỗ trợ đoàn của Thích Minh Tuệ - chào “bộ ba” Báu, Giáp, Hùng tại sân bay Thái Lan.
• Từ ngày 6 - 7/2, ông Báu đăng ảnh, video ghi lại cuộc sống đời thường của ông tại Việt Nam. Tuy nhiên, dư luận phát hiện ông Báu và hai người còn lại vẫn ở Thái Lan. Sau đó, ông Báu đã “đính chính” trong một video rằng từ ngày rời đoàn hôm 4/2, ông vẫn ở Thái Lan.

Bốn ngày sau ông Báu quay lại

Ngày 8/2, bốn ngày sau khi thông báo rời đoàn, ông Đoàn Văn Báu quay lại gặp Thích Minh Tuệ.

• Đoạn video của BBC News Tiếng Việt ghi lại cảnh ông Báu cùng ông Hùng (không thấy ông Giáp xuất hiện) đi ra từ một chiếc xe ô tô màu trắng.
• Ông Báu đến “đảnh lễ” (chắp tay quỳ lạy) Thích Minh Tuệ tại một gốc cây ở huyện Wichian Buri, tỉnh Phetchabun của Thái Lan. Ông Báu cũng livestream (phát sóng trực tiếp) về cuộc hội ngộ này với tiêu đề “Sám hối” trên kênh YouTube của mình, nhưng chỉ nghe thấy tiếng của ông Báu mà không rõ Thích Minh Tuệ nói gì, chỉ biết là hai người tranh luận về giới luật.
• BBC News Tiếng Việt cũng đưa tin rằng sau hơn ba giờ nói chuyện với Thích Minh Tuệ, ông Báu rời đi và trả lời phỏng vấn các YouTuber trong khoảng 20 phút. Ông Báu tuyên bố sẽ tiếp tục ở lại Thái Lan và “làm thuê cho ông Therawat”.
• Mặc dù khẳng định không can dự đến đoàn nữa sau khi rời đi, nhưng đến ngày 8/2, ông Báu tiếp tục livestream trên Facebook, trong đó cho rằng hiện nay đoàn của Thích Minh Tuệ đang gặp nhiều vấn đề lớn, như (1) quá nhiều YouTuber theo đoàn, (2) quá đông Phật tử Việt Nam tập trung quanh đoàn gây phức tạp về an ninh, (3) số lượng thành viên tăng đoàn quá đông khiến chính quyền Thái Lan quan ngại.
  
  Ông Báu cho biết đã trao đổi với ông Therawat về các “biện pháp khẩn cấp” cho đoàn, như cấm YouTuber tác nghiệp trong ba ngày, tạm dừng giao lưu với Phật tử, và động viên các sư “gây rối” trở về nước.

Ông Đoàn Văn Báu là ai?

Trên báo chí nhà nước, ông Đoàn Văn Báu là một cái tên quen thuộc vì thường xuyên trả lời về tội phạm học và tâm lý tội phạm, ví dụ như: “Cách đối phó với tội phạm tống tiền bằng clip nhạy cảm”, “Lý giải các vụ ‘thảm án’ 2015”, “Tăng đề kháng, tiết chế lòng tham trong vòng vây lừa đảo mạng”, v.v.

• Trả lời phỏng vấn BBC News Tiếng Việt vào ngày 10/1, ông Đoàn Văn Báu tự giới thiệu là sĩ quan an ninh nhưng đã nghỉ hưu từ tháng 1/2023. Ông từng là giảng viên của Đại học An ninh Nhân dân.
• Ông gia nhập đoàn sau khi biết Thích Minh Tuệ có ý định đi Ấn Độ vào tháng 12/2024. Ông đã xin phép và có văn bản xác nhận từ Công an tỉnh Gia Lai, và cũng đã được gia đình Thích Minh Tuệ chấp thuận.
• Về vai trò “trưởng đoàn”, ông Báu cho biết Thích Minh Tuệ đã tin tưởng giao trách nhiệm cho ông lo thủ tục pháp lý, tổ chức chuyến đi, và đảm bảo an ninh cho đoàn.
• Trước đó, trả lời BBC News Tiếng Việt vào ngày 3/1, Thích Minh Tuệ nói “không biết ông Báu là ai”, “không biết ông Báu là an ninh, quân đội hay người nông dân”, “là Việt cộng hay phản động”, mà chỉ biết ông Báu đã xuất hiện để hỗ trợ đoàn.
• Ông Báu từng tuyên bố rằng nếu thầy Minh Tuệ gặp nguy hiểm đến tính mạng thì ông sẽ tự sát.
• Trong video ngày 31/1, ông nêu hai mục đích tham gia đoàn là bảo vệ sự chân tu của Thích Minh Tuệ và bảo vệ an ninh trật tự cho Việt Nam cũng như các quốc gia đoàn đi qua. Ông tự nhận mình là người “không bao giờ phản bội Tổ quốc” và sẽ ưu tiên “chọn đất nước” nếu quyền lợi quốc gia bị ảnh hưởng.
• Ông cũng thừa nhận rằng tham gia đoàn sẽ khiến ông “mất nhiều hơn được”, với hai lợi ích là được “hồi hướng công đức” và được Phật tử mến mộ. Tuy nhiên, ông cũng nói rằng sẽ mất ba thứ: (1) sẽ tự sát nếu Thích Minh Tuệ bị nguy hiểm đến tính mạng, (2) bị người đời “phỉ nhổ” và gia đình sẽ không sống yên ổn, (3) trở thành “tội đồ” nếu các thế lực thù địch đưa Thích Minh Tuệ đi tị nạn chính trị.

Ông Lê Khả Giáp, ông Hùng, ông Therawat là ai?

• Ông Lê Khả Giáp là một YouTuber nổi tiếng sinh năm 1994, quê ở Hải Dương. Ông tự nhận là “gã ăn mày xuyên quốc gia” vì sống nhờ vào việc ăn cơm, ngủ, và di chuyển nhờ sự giúp đỡ của người dân địa phương.
  
  Ông Giáp đã có nhiều chuyến bộ hành xuyên qua nhiều nước ở Đông Nam Á và Nam Á như Nepal, Ấn Độ, Pakistan, Afghanistan, Uzbekistan, v.v.
  
  Hiện ông Giáp sở hữu kênh YouTube Le Kha Giap với hơn 1,4 triệu người theo dõi. Vào ngày 2/12/2024, ông tuyên bố sẽ đồng hành cùng Thích Minh Tuệ tới Ấn Độ.
• Ông Hùng (không rõ họ tên, năm sinh, quê quán) là một tình nguyện viên tham gia đoàn của Thích Minh Tuệ. Tuy không có nhiều thông tin về ông Hùng, nhưng ông là một trong “bộ ba” cùng ông Báu và ông Giáp rời đoàn vào ngày 4/2.
• Trong khi đó, Therawat là cái tên còn nhiều bí ẩn. Ông này xuất hiện lần đầu tiên trong một video trên kênh YouTube của ông Lê Khả Giáp vào ngày 4/1 và tiếp tục xuất hiện trong một video đối thoại với đoàn của Thích Minh Tuệ vào ngày 3/2.
  
  Theo thông tin từ các video này, ông Therawat có tên tiếng Việt là Đoàn Văn Tâm, là một người Thái Lan theo đạo Phật và có phát nguyện hỗ trợ Thích Minh Tuệ khi sư tạm trú ở khuôn viên nhà ông.

“Bản luận tội” trong đêm giao thừa

Trước khi diễn ra những xung đột dẫn đến việc bộ ba Báu, Giáp, Hùng rời đoàn, vị nguyên thượng tá công an đã đăng một video độc thoại dài hơn một tiếng đồng hồ với tựa đề là “Thông tin quan trọng 30 Tết” (tức, ngày 28/1).

Ngoài video này, ông Báu cũng có đăng thêm một video vào ngày 31/1. Theo đó, ông Báu nói ông và các thành viên khác (Giáp, Hùng) đã có một “cuộc họp căng thẳng” kéo dài hơn ba tiếng đồng hồ với đoàn của Thích Minh Tuệ.

• Trong các video này, ông Báu “vạch tội” từng nhà sư trong đoàn.
• Ông Báu tố sư Minh Tạng và sư An Lạc còn đặt nặng ái dục, gia đình. Cụ thể, hai sư đã nhờ ông Báu đặt vé máy bay cho cha mẹ sư Minh Tạng sang thăm vào mùng Một Tết. Tuy nhiên, ông Giáp đặt nhầm vé khởi hành vào mùng Ba. Vì điều này mà hai sư đã “sân si” ông Báu, dù chính ông là người bỏ tiền và làm thủ tục. Cuối cùng, ông phải hủy vé cũ và đặt lại vé mới cho đúng ý các sư.
  
  Ngoài ra, ông Báu cho rằng các sư tỏ ra không hài lòng với ông khi ông không muốn cho một người phụ nữ “trợ duyên” tên Trinh - được cho là em của sư Minh Tạng sang Thái Lan cùng.