Tuần tin: Tuyên án Trương Huy San; Chuẩn bị sáp nhập tỉnh và bỏ cấp huyện

Các sự kiện nổi bật:

• Tuyên án nhà báo Trương Huy San 30 tháng tù
• Cấp tập “đại phẫu” bộ máy lần hai
• “Nóng” ở Bộ Công thương
• Việt Nam và New Zealand nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện

“Osin” Huy Đức bị tuyên 30 tháng tù

Ngày 27/2, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội xét xử sơ thẩm ông Trương Huy San (nhà báo Huy Đức).

• Báo chí nhà nước dẫn thông tin của Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN), theo đó, ông San bị tuyên phạt 30 tháng tù giam vì tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331, Khoản 2 của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
• Trước đó, vào ngày 12/2, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao thông báo đã hoàn tất cáo trạng truy tố ông San và chuyển hồ sơ vụ án đến Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội để xét xử theo thẩm quyền.
• Theo cáo trạng, trong vòng gần 10 năm (2015 - 2024), ông San đã đăng tải trên trang Facebook cá nhân nhiều bài bình luận chính trị, trong đó có 13 bài viết mang nội dung “xâm phạm đến lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Tuy nhiên, chính quyền không nêu rõ cụ thể là 13 bài nào và nội dung nào được cho là vi phạm.
• Theo TTXVN, tại phiên tòa, ông San đã thừa nhận tự thu thập và đánh giá thông tin để viết bài, đồng thời, nhận thức được nội dung của 13 bài viết này có ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của nhà nước và một số tổ chức, cá nhân hợp pháp. Tuy nhiên, ông khẳng định “không có ý định chống đảng hay nhà nước”.
• Ông San bị chính quyền bắt giam một cách đột ngột vào đầu tháng 6/2024. Đến ngày 7/6/2024, các quan chức công an đã xác nhận việc bắt giữ ông San qua một thông báo ngắn đăng trên báo nhà nước.
• Ông Trương Huy San, còn được biết đến với bút danh Huy Đức, là tác giả của cuốn sách Bên thắng cuộc và từng là phóng viên cho nhiều tờ báo trong nước.​

Hai khả năng sau phiên tòa xét xử Trương Huy San

Trương Huy San (nhà báo Huy Đức hay “Osin” Huy Đức) vừa bị tuyên 30 tháng tù về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Có hai trường hợp khả dĩ xảy ra đối với Trương Huy San sau bản án này.

Luật Khoa tạp chíĐức Nhân

Cấp tập “đại phẫu” các đơn vị hành chính

Đảng Cộng sản tiếp tục định hướng hệ thống chính trị sáp nhập các tỉnh và bỏ cấp huyện.

• Cụ thể, vào ngày 17/2, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản ban hành Kết luận 126, trong đó, giao cho các cơ quan xây dựng đề án sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính cấp tỉnh, thành phố năm 2025.
• Theo kết luận này, các đảng ủy trực thuộc sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu việc bỏ cơ quan hành chính cấp huyện và sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đơn cử như tổ chức công an ba cấp và xóa công an cấp huyện; nghiên cứu bỏ tòa án, viện kiểm sát cấp huyện, v.v.
• Hiện nay, các cơ quan chức năng đang xây dựng đề án cụ thể và dự kiến sẽ báo cáo Bộ Chính trị trong quý 3 năm 2025.
• Hiện tại, Việt Nam có 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương với hơn 100 triệu dân. Từ sau năm 1975, nước ta đã có nhiều đợt sáp nhập và chia tách các đơn vị hành chính cấp tỉnh, với lần điều chỉnh gần nhất vào năm 2008 khi Hà Tây được sáp nhập vào Hà Nội. ​

Bộ Công thương áp thuế đối với thép Trung Quốc

Ngày 21/2, Bộ Công Thương ban hành Quyết định 460, áp thuế chống bán phá giá tạm thời từ 19,38% đến 27,83% đối với một số sản phẩm thép cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Trung Quốc.

• Sau khi có quyết định trên, vào ngày 24/2, cổ phiếu các công ty thép ở Việt Nam tăng mạnh. Đơn cử, HPG (cổ phiếu của Tập đoàn Hòa Phát) tăng 4,54%; TVN (Tổng Công ty Thép Việt Nam) tăng 5,7%; NKG (Công ty cổ phần Thép Nam Kinh) tăng 2,49%, v.v.
• HRC là loại thép có dạng tấm, được cuộn lại sau khi cán nóng. Động thái áp thuế chống bán phá giá là nhằm bảo vệ ngành sản xuất thép nội địa trước sự cạnh tranh từ thép giá rẻ nhập khẩu.
• Cũng liên quan đến việc xuất khẩu thép, vào ngày 11/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh áp thuế 25% lên mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu đến Mỹ. Tuy nhiên, từ năm 2018, thép Việt Nam đã chịu mức thuế này theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 của Hoa Kỳ, do đó, quyết định mới không ảnh hưởng nhiều đến xuất khẩu thép của Việt Nam.
• Trong một diễn biến khác, ông Hoàng Quốc Vượng, cựu thứ trưởng Bộ Công Thương và cựu chủ tịch Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cùng 11 bị can khác đã bị truy tố vì tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
  
  Ông Vượng bị cáo buộc nhận 1,5 tỷ đồng từ ông Nguyễn Tâm Thịnh, chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam, để tạo điều kiện cho công ty này được hưởng giá điện ưu đãi 9,35 cent/kWh (khoảng 2.387 đồng/kWh).
  
  Từ năm 2020 đến năm 2024, EVN đã mua điện từ hai nhà máy của Công ty TNHH Điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam với tổng số tiền hơn 4.000 tỷ đồng, áp dụng giá ưu đãi do ông Vượng phê duyệt. Điều này dẫn đến thiệt hại hơn 1.000 tỷ đồng cho EVN.

Ngành công an tiếp nhận chức năng cấp giấy phép lái xe và lý lịch tư pháp

Ngày 27/2, Bộ Công an chính thức tiếp nhận chức năng sát hạch, cấp giấy phép lái xe từ Bộ Giao thông - Vận tải (bộ này hiện bị giải thể và sáp nhập về Bộ Xây dựng; riêng quản lý về giấy phép lái xe chuyển về cho Bộ Công an).

• Theo ngành công an, kể từ ngày 1/3, người dân có thể cấp, đổi giấy phép lái xe trực tiếp tại các điểm tiếp nhận của công an hoặc trực tuyến thông qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Ngoài ra, nhà nước vẫn giữ nguyên các thủ tục hành chính.
• Sáng cùng ngày, Bộ Tư pháp cũng bàn giao giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và cấp phiếu lý lịch tư pháp sang cho Bộ Công an.
  
  Trước đó, từ ngày 1/10/2024, Chính phủ đã triển khai thí điểm việc cấp phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến thông qua ứng dụng VNeID.
  
  Phiếu lý lịch tư pháp là tài liệu chứng minh cá nhân có hay không có án tích, cũng như có bị cấm đảm nhận chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong trường hợp pháp nhân này bị tòa án tuyên bố phá sản.
• Ngoài các chức năng này, theo kế hoạch sắp xếp bộ máy, ngành công an còn tiếp nhận các nhiệm vụ như quản lý cai nghiện ma túy và sau cai nghiện, an ninh mạng, xuất nhập cảnh và an ninh hàng không, quản lý Tổng công ty MobiFone.

Tin vắn:

Việt Nam và New Zealand nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện: Sự kiện ký kết diễn ra vào ngày 26/2, diễn ra trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng New Zealand, Christopher Luxon, nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. New Zealand trở thành quốc gia thứ mười thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Việt Nam. Trước đó, các quốc gia khác bao gồm: Trung Quốc (2008), Liên bang Nga (2012), Ấn Độ (2016), Hàn Quốc (2022), Hoa Kỳ (9/2023), Nhật Bản (11/2023), Úc (3/2024), Pháp (10/2024), và Malaysia (11/2024). 

Gần 2.000 người sập bẫy đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo MPX: Công an TP. Hà Nội vừa triệt phá đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo MPX. Nhóm lừa đảo đã quảng cáo rầm rộ trên website crossfi.org, tổ chức hội thảo xa hoa, hứa hẹn lợi nhuận gấp 100 lần, thậm chí đưa nạn nhân đi du lịch Dubai để tăng độ tin cậy. Một trong số đối tượng cầm đầu là một sinh viên đại học tại Hà Nội đã bỏ học. Tổng số tiền bị lừa đảo ước tính hơn 2.000 tỷ đồng.

65 người Thượng bị bắt ở Thái Lan: Hôm 23/2, cảnh sát Thái Lan đã bắt giữ 65 người Thượng khi họ đang tổ chức lễ cầu nguyện cho mẹ vợ của Y Quynh Bdap, người vừa qua đời tại Việt Nam. Trước đó, vào tháng 6/2023, Y Quynh Bdap bị Tòa án Nhân dân tỉnh Đắk Lắk tuyên phạt 10 năm tù về tội khủng bố liên quan đến vụ tấn công tại Đắk Lắk. Hiện ông đang bị tạm giam tại Thái Lan chờ dẫn độ về Việt Nam. Y Quynh Bdap phủ nhận các cáo buộc này.​

Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu "đội vốn" hơn 4.250 tỷ đồng: Bộ Giao thông - Vận tải đề xuất tăng tổng mức đầu tư dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu từ 17.837 tỷ đồng lên 22.093 tỷ đồng, tăng thêm 4.256 tỷ đồng. Nguyên nhân đội vốn là vì điều chỉnh thiết kế nút giao thông, tăng chi phí bồi thường, tái định cư cũng như biến động giá vật liệu, nhân công. Dự án này được Quốc hội thông qua vào ngày 16/6/2022, có chiều dài gần 54 km và dự kiến hoàn thành cơ bản vào năm 2025 để năm 2026 đưa vào khai thác.

Công nhân dệt may có thu nhập bình quân 10,4 triệu đồng/tháng: Theo báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động, thu nhập bình quân năm 2024 của công nhân ngành dệt máy là 10,4 triệu đồng/tháng, thấp hơn mức bình quân cả nước (gần 11,5 triệu đồng). Ngành dệt may ở nước ta hiện sử dụng hơn 3 triệu lao động, trong đó 74% là nữ. Việt Nam nằm trong top các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới, với kim ngạch xuất khẩu 44 tỷ USD năm 2024, chiếm khoảng 11 - 12% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Sự kiện chú ý sắp tới:

• Vụ án Vạn Thịnh Phát dự kiến được đưa ra xét xử phúc thẩm (giai đoạn 2) tại TP. HCM từ ngày 25/3 đến ngày 21/4.

Bài đáng đọc trong tuần:

Đi tìm nguồn vốn cho doanh nghiệp xã hội

Nhà báo Lê Quốc Vinh

“[...] Các nguồn vốn cộng đồng đã thể hiện hiệu quả đáng kể trong việc hỗ trợ các hoạt động kinh doanh tạo tác động xã hội trên toàn cầu và tại Việt Nam”.

Việt Nam - Thái Lan và sư Minh Tuệ

Giáo sư Mạc Văn Trang

“[...] Mọi chuyện rắc rối, xấu xa gây ra cho Sư Minh Tuệ và Tăng đoàn trên đất Thái, và mọi chuyện cãi chửi nhau ầm ĩ trên mạng xã hội, đều do người Việt Nam gây ra với nhau. Thật đáng buồn và xấu hổ!”.

Đọc thêm:

Ba điểm kẹt của ‘Kỷ nguyên vươn mình’

Cần tỉnh táo về “kỷ nguyên vươn mình”: không chê quá lố, không khen quá đà.

Luật Khoa tạp chíViễn Đông