Nhắc đến chiến tranh Việt Nam, chúng ta đã quá quen với những hình ảnh bom đạn tàn khốc, những cuộc giao tranh ác liệt, những tranh cãi chính trị kéo dài và những mất mát không thể đo đếm. Nhưng giữa muôn vàn câu chuyện về chiến trường và chính trị ấy, có những sự kiện mãi mãi là ký ức đau thương, ám ảnh và day dứt trong lịch sử. Vụ thảm sát Mỹ Lai năm 1968 chính là một trong số đó.
Hơn 500 thường dân vô tội chủ yếu là người già, phụ nữ, trẻ em đã bị sát hại dã man bởi những người lính Mỹ. Khi sự thật bị phơi bày vào năm 1969, không chỉ nước Mỹ mà cả thế giới đều rúng động. Thế nhưng, công lý chưa bao giờ được thực thi và một phiên tòa đã không bao giờ tới.
Cuối năm 1969, Nhà Trắng vốn đã bận rộn lại càng trở nên hoang mang hơn sau khi mẩu tin của nhà báo trẻ Seymour Hersh được đăng tải trên hàng chục tờ báo Mỹ. Vụ lính Mỹ thảm sát dân thường ở Mỹ Lai (Quảng Ngãi, Việt Nam) bắt đầu lộ diện và gây sốc trên toàn quốc.
“Chúng ta phải làm thế nào đây?” – Nixon hoang mang hỏi.
Ông đã có quá đủ mối lo ở trong nước. Việc để xảy ra thêm một vụ bê bối khác ở chiến tranh Việt Nam không phải là thứ mà ông muốn nghe lúc này.
Các lãnh đạo chính phủ Hoa Kỳ, các chuyên viên cấp cao của Nhà Trắng căng thẳng bàn bạc để tìm cách giải thích thông tin về vụ việc với công luận Mỹ.
Ngày 21/11, trong một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia (National Security Council), cố vấn Henry Kissinger nhấn mạnh rằng
Nhà Trắng cần phát triển một kế hoạch đối phó, thiết lập chính sách báo chí truyền thông, và phải cố gắng duy trì bằng được một đường hướng thống nhất trong mọi phản hồi để ứng phó với báo chí và dư luận trong tương lai gần.
Mười ngày sau, ngày 1/12, Nhà Trắng lập ra một đội đặc nhiệm cổ cồn trắng với các nhiệm vụ hạ uy tín của nhân chứng, mà theo ghi chép của Chánh văn phòng Nhà Trắng “Bob” Haldeman, bao gồm sử dụng các chiêu bẩn nếu có thể, và bảo đảm rằng những nhân viên công vụ có thẩm quyền liên quan không được phát ngôn hớ hênh khi trả lời báo chí.
Song mọi nỗ lực của những chuyên gia truyền thông tốt nhất thế giới đều không có tác dụng trong một môi trường tự do thông tin và báo chí mạnh mẽ như ở Hoa Kỳ. Và sự kiện nhanh chóng trở thành cơn ác mộng truyền thông kinh hoàng nhất mà một tổng thống Hoa Kỳ có lẽ đã từng phải dàn xếp.
