Thư tháng Ba: Một tờ báo độc lập, của người Việt Nam, cho người Việt Nam

Tôi là Trịnh Hữu Long, tổng biên tập của Luật Khoa tạp chí.

Tôi viết thư tháng Ba trong bối cảnh bức tranh báo chí Việt Nam đang trải qua những biến động lớn. Một kỷ nguyên mới đang ngày càng định hình rõ ràng.

Khái niệm “môi trường báo chí Việt Nam” mà tôi muốn nói tới ở đây là báo chí Việt ngữ phục vụ độc giả trong nước và báo chí đưa tin về Việt Nam bằng các ngôn ngữ khác.

Cùng một lúc, chúng ta thấy hai công cuộc “tinh gọn” xảy ra đột ngột và cấp tốc ở hai quốc gia chúng ta quan tâm nhất: Việt Nam quê hương và Hoa Kỳ cường quốc số một thế giới. Ở cả hai nơi, chúng ta đều thấy những tên tuổi lớn của làng báo chìm dần vào với lịch sử, đều vì những quyết định rốt ráo của chính quyền mà ít ai hiểu được ngọn ngành tại sao. Nếu ở Việt Nam là những VTC, Phụ nữ Thành phố, VietNamNet, và sắp tới đây có thể là cả Thanh Niên, Tuổi Trẻ, thì ở Hoa Kỳ là hai đài nổi tiếng thế giới VOA và RFA.

Trong phạm vi thẩm quyền của mình, Đảng Cộng sản chỉ có thể kiểm soát báo chí trong nước, cho sống thì được sống, bắt chết thì phải chết. Suốt hàng chục năm qua, họ gần như không thể làm gì được với hai cơ quan mà họ gọi là “đài địch”: Tiếng nói Hoa Kỳ và Á Châu Tự do.

Cho đến khi ông Donald Trump nắm quyền tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ hai.

Cho tới thời điểm này, VOA đã ngừng hoạt động vô thời hạn, còn RFA chỉ còn thoi thóp với những khoản ngân sách ít ỏi còn lại của mình. Ít có món quà nào bất ngờ hơn mà chính quyền Mỹ có thể dành cho Đảng Cộng sản Việt Nam trước thềm đại hội.

Tôi biết, quan chức Việt Nam không phải là những người duy nhất hân hoan với chuyện này. Rất nhiều người Việt Nam - cả trong lẫn ngoài nước - ủng hộ quyết định của ông Trump. Chuyện này nói ra thì phức tạp, tôi hoàn toàn tôn trọng quan điểm chính trị của họ.

Tôi - và Luật Khoa tạp chí - chịu ơn VOA và RFA vì họ đã nỗ lực phá bỏ vòng kiểm duyệt thông tin ở Việt Nam trong hàng thập niên qua. Xã hội nói chung đều được hưởng lợi nhờ những thông tin phi kiểm duyệt mà họ mang lại, đặc biệt là thông tin trong những lĩnh vực bị cho là “nhạy cảm” ở trong nước. Bản thân Luật Khoa cũng dựa vào và trích dẫn thông tin của họ gần như mỗi ngày. Nhân đây, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các thế hệ lãnh đạo và các bạn đồng nghiệp ở VOA và RFA.

Ở một khía cạnh khác, xét cho cùng, VOA và RFA vẫn là các tổ chức do chính phủ Mỹ lập ra, dùng tiền thuế của người dân Mỹ, tôi không nên có ý kiến về chuyện người Mỹ dùng tiền thuế của họ như thế nào. Điều khiến tôi suy nghĩ là người Việt Nam sẽ làm gì với chính môi trường thông tin của mình.

Chúng ta sẽ nhường sân lại cho các cơ quan tuyên truyền của Đảng Cộng sản, sẽ tiếp tục trông chờ vào các báo nước ngoài (dù là báo Việt ngữ) và các nguồn viện trợ nước ngoài, hay chúng ta sẽ tự thân xây dựng một nền báo chí độc lập, chất lượng của chính mình?

Hỏi tức là trả lời.

Luật Khoa đã nhận được những khoản viện trợ khi lớn khi nhỏ từ các quỹ của cả chính phủ các nước lẫn tư nhân, trong đó có cả chính phủ Mỹ. Chúng tôi hiểu thiện chí của những người dân và quan chức Mỹ muốn giúp cho những tờ báo non trẻ và chịu đầy hiểm nguy như Luật Khoa, và chúng tôi luôn biết ơn vì những điều đó. Nhưng thời thế thay đổi, chính những người bạn chí tình này cũng không chắc giữ được công việc của họ trong chính phủ, chứ chưa nói đến những người thụ hưởng như chúng tôi.

Nhiều người Mỹ - trong đó có cả nhiều người Việt Nam mới sang Mỹ định cư không lâu - đang nói đến những tổ chức nhận viện trợ ở Việt Nam như những kẻ ăn bám và bú mớm tiền thuế của họ từ năm này đến năm kia. Chúng tôi tốt hơn cả là không nên bàn đến tiền bạc của người khác. Điều tốt nhất chúng tôi nên làm lúc này là tìm cách tự thân phát triển, bằng cách kinh doanh, bằng cách đa dạng hóa các nguồn doanh thu, hay bằng cách dựa nhiều hơn vào các nguồn tài trợ tư nhân.

Sâu xa hơn nữa, chúng tôi không thấy có lý do gì người Việt Nam không thể tự mình gây dựng một nền báo chí độc lập và tử tế của Việt Nam, bất chấp những hàng rào kiểm duyệt mà chính phủ lập nên.

Rất khó, nhưng hoàn toàn có thể.

Đã đến lúc người Việt Nam phải tự quyết định mình muốn một nền báo chí như thế nào.

Luật Khoa tạp chí biết chắc mình muốn gì. Chúng tôi là một tờ báo độc lập, của người Việt Nam, cho người Việt Nam, và chọn sống dựa vào độc giả của mình.

Trân trọng,

Trịnh Hữu Long
Tổng Biên tập

💡

Có nhiều cách để bạn ủng hộ Luật Khoa

1. Bạn có thể đăng ký trở thành độc giả trả phí ($20/năm cho gói Member và $60/năm cho gói Supporter).

2. Bạn có thể tặng gói đọc báo miễn phí một năm (trị giá $20) cho các bạn học sinh - sinh viên qua tangbao.luatkhoa.com.

3. Bạn cũng có thể đóng góp tùy tâm cho Luật Khoa qua công cụ gây quỹ Donorbox.

Luật Khoa là một dự án trực thuộc tổ chức phi lợi nhuận Sáng kiến Pháp lý Việt Nam (LIV), được đăng ký pháp nhân tại California, Hoa Kỳ. Khoản đóng góp của bạn trên Donorbox sẽ được khấu trừ thuế (tax-deductible). Số EIN của LIV là: 81-5257301.

Số báo mới

Cứ vào thứ Năm cuối cùng của mỗi tháng, Luật Khoa tạp chí phát hành một ấn phẩm dưới dạng PDF/EPUB dành cho độc giả trả phí.

Ở số báo này, chúng tôi có nhiều bài viết đáng chú ý như việc hai đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Á Châu Tự do (RFA) có nguy cơ đóng cửa, loạt bài toàn cảnh về vụ Nguyễn Thị Thanh Nhàn và đại án Trương Mỹ Lan, bộ máy chính quyền và ngành công an sau tinh gọn; loạt bài về Hiến pháp trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào cuộc đại cải tổ; các bài viết về Việt Nam Cộng hòa, v.v.

Mong rằng độc giả gần xa sẽ tìm được nhiều thông tin bổ ích trong số báo này và luôn ủng hộ chúng tôi trong chặng đường sắp tới.

Hiện nay, độc giả trả phí có thể tải các phiên bản PDF và EPUB ngay trên website www.luatkhoa.com mà không cần phải đăng nhập vào Thư viện Luật Khoa như trước đây.

Ngay sau khi đăng ký các gói thuê bao ($2/tháng hoặc $5/tháng), bạn sẽ tải được ngay lập tức các số báo này tại đây.

Bài mới trong tuần qua

Dự án 1975

Tháng Tư sắp tới. Chính quyền gọi đó là ngày giải phóng. Với rất nhiều người Việt Nam khác, cả trong lẫn ngoài nước, đó là ngày mất nước, hay đơn giản chỉ là ngày thống nhất, ngày chấm dứt chiến tranh. Lịch sử có nhiều lăng kính. Dự án 1975 - 1975.luatkhoa.com - là một nỗ lực lưu trữ và ghi nhớ lịch sử một cách trung thực và trọn vẹn nhất có thể.