Nếu xét theo chiều dài lịch sử Việt Nam, và cân nhắc sự tồn tại của các chính thể hiện đại Việt Nam thì Việt Nam Cộng hòa là một chính thể có lịch sử quá non trẻ. Thậm chí, quá trình tồn tại chỉ kéo dài khoảng 20 năm nhưng sự tồn tại cũng không hề trọn vẹn.
Tổng thống Ngô Đình Diệm mới vừa xây dựng nền Đệ nhất cộng hòa và nắm quyền vừa tròn tám năm, từ tháng 10 năm 1955 đến tháng 11 năm 1963, thì xảy ra đảo chính.
Khoảng thời gian từ cuối năm 1963 cho đến năm 1967 là quá trình tranh giành quyền lực của giới tướng lĩnh quân sự và các cuộc đảo chính lật đổ lẫn nhau không để lại được dấu ấn gì đẹp đẽ.
Cũng đúng tám năm tiếp theo, từ năm 1967 đến năm 1975 , chính quyền Nguyễn Văn Thiệu có thể đạt được một số thành tựu ví dụ như câu chuyện hoàn thành chương trình Người cày có ruộng và ổn định phần nào trật tự chính trị vĩ mô của miền Nam Việt Nam trước nhiều chiến dịch quân sự rộng khắp của phe Việt Cộng lẫn chính quyền Bắc Việt. Tuy nhiên, ông cũng không thành công trong việc củng cố nội bộ và thống nhất nhân tâm.
Suốt hai mươi năm tồn tại ngắn ngủi, Việt Nam Cộng hòa là chuỗi nối dài của những xung đột, biểu tình, bê bối và bạo loạn, bởi tác động của cả yếu tố bên trong lẫn bên ngoài. Nói chính thể này là một chính thể sống thoi thóp, không phải là nói quá.
Vậy thì người viết (và những tác giả khác) còn viết về Việt Nam Cộng hòa làm gì, khi mà thời gian nó tồn tại (20 năm) còn không dài bằng thời gian nó đã chết (50 năm)?
Liệu đó có phải là hành động chống phá chế độ mới, hoặc bất mãn thời cuộc? Hay những tác giả này - trong đó có người viết bài - đang mong muốn làm sống lại một thực thể chính trị đã chết cả xác lẫn hồn?
Video này thuộc Dự án 1975 – một nỗ lực của Luật Khoa nhân kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh, để kể lại những câu chuyện của một giai đoạn đầy biến động trong lịch sử Việt Nam.
Nếu bạn thấy dự án này có ý nghĩa, hãy đồng hành cùng Luật Khoa bằng cách Ủng hộ Quỹ Nghiên cứu Việt Nam Cộng hòa. Sự ủng hộ của bạn giúp chúng tôi tiếp tục mang đến những nội dung sâu sắc, độc lập, và trung thực. Mời bạn xem chi tiết tại: 1975.luatkhoa.com.
Võ Văn Quản
